Bazı Doğu Anadolu kömürlerinin klorlama ile kükürtten arıtılması

Abstract

Bu araştırmada, Erzurum Bölgesi linyitlerinden Aşkale ve Balkaya kömürlerinin klorlama ile kükürtten arıtılması in¬celendi. Bunun için, kömür-su-CCl^ karışımından oluşan süspan¬siyondan, çeşitli şartlarda klor gazı geçirilerek klorlama iş¬lemi yapıldı. Klorlanmış kömür örnekleri daha sonra, hidroliz ve klor giderme işlemlerine tabi tutuldu. Klorlama işlemi dı¬şındaki, hidroliz ve klor giderme işlemlerinde her seferinde aynı şartlar uygulandı. Sonuçta elde edilen kömür örnekleri çe¬şitli bileşenler bakımından analiz edildi.Klorlama deneylerinde klorlama süresi, kömür örnekleri¬nin tane iriliği, kömür/CCl^ oranı ve klorlamanın yapıldığı sı¬caklık parametre olarak seçildi; ortalama ilave edilen su mik¬tarı ve klor gazının akış hızı sabit tutuldu. Her iki kömür ör¬neğinde de, zamanın uzaması ve tane iriliğinin küçülmesiyle kü¬kürt giderilmesinin arttığı ve kömür/CCİ. oranının ise kükürt giderilmesi üzerine belirgin bir etkisi olmadığı görüldü. Toplam kükürt giderilmesi bakımından, Aşkale kömürü için düşük sıcak¬lıkların daha etkili olduğu ve Balkaya kömürü için sıcaklığın fazla önemli olmadığı anlaşıldı.Bulunan sonuçlara göre, her iki kömür örneğinde de piri- tik ve sülfat kükürdünün tamamına yakın bir kısmı, organik kü¬kürdün ise % 30'dan fazlası giderildi. Ayrıca, işlem görmüş kö¬mür örneklerinin, uçucu madde içeriklerinde önemli azalmalar ve ısıl değerlerinde belirgin artışlar olduğu bulundu.

In this research, the desulfurization of Aşkale and Bal- kaya coal samples which are Erzurum district lignites was inves-tigated by chlorinolysis. For these aim, chlorination process was carried out by passing chlorine gas under the various condi¬tions through suspension which contains a mixture of coal-water- CCl^. Then, the chlorinated coal samples were hydrolyzed and dechlorinated. The hydrolysis and dechlorination treatments were carried out at the same conditions in every time, except chlori-nation .Chlorination time, particle size of coal samples, coal- to-CCl^ ratio and temperature were chosen as parameters. On the other hand, the auantity of water added into medium and the flow rate of chlorine gas were held at constant values. The sulfur removal in the both of the coal samples increased by becoming remote in time and reducing size of particle. Furthermore, it was shown that there was no definite effect of coal-to-CCl^ ratio on sulfur removal. In terms of total sulfur removal, low tempe¬rature was more effective for Aşkale coal, and but effect of tem¬perature was not significant for Balkaya coal.According to the results obtained, pyritic sulfur and sul-fate sulfur in the coal samples was almost campeletely removed. The content of organic sulfur of the samples decreased over of 30 %. In addition, in the treated coal samples the content of volatile matter decreased significantly, and heating values of samples increased noticeably.