Hadis ilminde maklûb hadis

Abstract

Rivayetlerin sened ve metinlerinde gerçekleşen takdim-tehir maklûb/kalb terimiyle ifade edilmektedir. Bir hadis terimi olarak maklûb, zayıf hadis çeşitlerinden biridir. Bu hadis çeşidi ile ilgili kavramlar hicrî ikinci asrın ortalarında yani tebeu't-tâbiîn devrinde kullanılmıştır. Mütekaddimûn dönemi eserlerde takdim-tehir ve hadislerde mana rivayeti başlığı altında ele alınan maklûb hadis, müteahhirun dönemi eserlerde müstakil bir konu olarak işlenmiştir.İsnad ve metinde meydana gelen kalb, kasten veya hataen olma durumuna göre hükümde farklılık göstermektedir. Hataen meydana gelen kalb her ne kadar râvinin zabtının zayıflığına neden olsa da fazla olmadığı takdirde rivayetlerine zarar vermemektedir. Bu durumda olan bazı râvilerin rivayetleri alimlerce kabul gören Buhârî ve Müslim'in Sahihlerinde mevcuttur. Bunun yanında kasden yapılan takdim ve tehir râviyi yalancı yaptığından onun terk edilmesini gerektiren bir durumdur. Hadiste meydana gelen kalb, sadece râvinin zabtıyla alakalı değildir. Hadisin metninin takdim ve tehire uğraması manayı bozacağından metinle de yakından ilgilidir. Çünkü kalb sebebiyle hadisten yanlış bir hüküm çıkarma olasılığı çok yüksektir.Biz, tezimizde hadis ilmine göre maklûb hadisin tanımını, çeşitlerini, sebeplerini ve hükmünü incelemeye çalıştık. Konuyu örneklerle zenginleştirip daha da anlaşılır hale getirmeye çalıştık.Anahtar Kelimeler: Maklûb, Hadis, Rivayet, Sened, Metin

The precedence and postponing which occurred in the narration chain and texts are expressed with term of maqlûb/qalb. The maqlûb as a term of hadith it is one of kind of weak hadiths. The concepts about this kind of hadith has been used in the middle of hijri second century so period of tebeu't-tâbiîn. The maqlûb hadith which discussed under title of precedence-postponing and meaning narration in hadith in works of period of mütekaddimûn is processed as a separate issue in works of period of müteahhirûn. The qalb which occurring in the narration chain and the text vary the provision according to state of intentional or wrongfulness. The qalb which occurring accidently although caused the weakness of narrator's zabt. If not so much it doesn't damage his narrations. The narrations of some of the narrators who in this case are locate in the Saheeh of Bukhari and Muslim which accepted by scholars. The preciedence and the postponing which made intentionally makes the narrator a liar because this is a condition that requires him to be abandoned. The qalb which occurring in the hadith is not only related to the narrator's zabt. The preciedence and the postponing of the text of the hadith is closely related to the text for breaking the meaning. Because, because of the qalb the possibility of removing a wrong decision is very high. In our thesis we tried to examine the maqlub hadith, types, causes and provision according to the science of hadith. We tried to make the subject more understandable enriched with examples.Keywords: Maqlub, Hadith, Narration, Narration cahain, Text