Manastır`dan Erzurum`a Hafız Hakkı Paşa(1879-1915)

Abstract

1879 yılında Manastır'da doğan Hafız Hakkı Paşa, Harp Okulundan mezun olduktan sonra Manastır'daki III. Ordu emrine verilmiştir. Burada Bulgar çetecilerine karşı başarılı mücadeleler verdiği sırada İttihat ve Terakki Cemiyeti saflarına katılmıştır. Meşrutiyetin ilanında ve 31 Mart İsyanının bastırılmasında önemli yararlılıkları görülmüştür. Balkan Savaşlarında aktif olarak görev almıştır. Çatalca Savunmasındaki fedakârlıklarından dolayı 1913'te Yarbaylığa terfi ettirilmiştir. Ordunun gençleştirilmesinden sonra 11 Ocak 1914'de Genelkurmay İkinci Başkanlığına atanmıştır. 2 Ağustos 1914'de ise seferberliğin ilan edilmesiyle oluşturulan Karargâh-ı Umumide Reis-i Sanilik makamına getirilmiştir. 24 Kasım 1914'te III. Orduyu teftiş için Erzurum'a gönderilmiştir. Burada yaptığı teftişler sonucunda bölgenin ve ordunun yeni bir askeri harekât yapmaya uygun olduğu yönünde merkeze olumlu raporlar göndererek Sarıkamış Harekâtı'nın yapılmasına sebep olmuştur. 7 Aralık'ta 1914'te III. Orduya bağlı 10. Kolordu Komutanlığına atanmıştır. Bu kolordunun başında Sarıkamış Harekâtına katılarak birçok askeri hataya imza atmış ve böylelikle harekâtın başarısızlıkla sonuçlanmasında birinci derecede rol oynamıştır. Harekât sonrasında Enver Paşa'nın İstanbul'a dönmesi üzerine III. Ordu Komutanlığına getirilmiştir. Sarıkamış Harekâtı'nda eriyen orduyu yeniden canlandırmak için ciddi faaliyetlerde bulunmuşsa da ömrü bu gayeyi tamamlamaya yetmemiştir. Salgın hastalıklı askerlerle yakından ilgilenmesi sonucu tifüse yakalanmış ve bu hastalıktan kurtulamayarak 12 Şubat 1915'de Erzurum'da ölmüştür. Naaşı Erzurum Karskapı Şehitliği'ndedir.Anahtar Kelimeler: Hafız Hakkı Paşa, Karargâh-ı Umumi, Sarıkamış

Hafız Hakkı Pasha, who was born in Manastır in 1879, was put under the third army's order in Manastır after he graduated from Military Academy. There he joined to Committee of Union and Progress ranks while he was campaigning successfully with Bulgarian gangs. He was of help to notice of constitutionalism and quashing 31st March revolt. He actively participated to Balkan Wars. He was promoted to lieutenant colonel in 1913 due to his dedication in Çatalca defending. After rejuvenation of army he was promoted to deputy chief of the Turkish general staff on 11th January 1914. He was assigned to the position of Reis-i Sanilik in Karargah-ı Umumi which was established with declaring mobilization on 2nd August 1914. He was sent to Erzurum to inspect the 3rd Army on 24th November 1914. After inspections he made here, his reports after his inspections showed that the region and the army were ready for starting a new military operation and this led to starting of Sarıkamış operation. He was promoted to tenth corps commander connected to the third army on 7th December 1914. As the commander of these corps he attended to Sarıkamış operation but he made a lot of military mistakes thus he played a big role on this failure. After the operation upon Enver Pasha's going back to İstanbul he was assigned to commandership of the third army. Although he endeavored a lot to regenerate the army which was wasted away in Sarıkamış Operation, he did not live long enough to achieve it. Because he took care of infected soldiers a lot, he got typhus and he died of this illness in Erzurum on 12th February 1915. His grave is in Erzurum Karskapı Martyrdom.Key Words: Hafız Hakkı Pasha, Karargah-ı Umumi, Sarıkamış.