Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin ve Adıyaman müzelerindeki geç Neolitik çağ`dan Hellenistik Dönem`e kadar figürin ve idoller

Abstract

Bu doktora tezinin amacı, Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin ve Adıyaman illerinin Arkeoloji müzelerinde yer alan figürin ve idollerin incelenmesi sonucunda, Yukarı Mezopotamya'nın inanç sistemiyle ilgili yeni bilgiler sunabilmektir. Ele alınan figürin ve idollerle, Dicle ve Fırat nehirlerinin uygarlıkları hakkında önemli bilgiler elde edilmiştir. Araştırmada figürün ve idollerin fonksiyonu, ikonografisi, biçimi ve tarihlendirilmesi gibi özellikleri birçok yönden değerlendirilmiştir. Tarih öncesi ve tarihsel süreç içerisinde, Yukarı Mezopotamya topluluklarının figürin ve idollere duyulan ihtiyaçları altında inanışları, zevkleri, geliştirdikleri teknikler ve farklı kültür bölgeleriyle olan etkileşimlerine değinilmiştir. Araştırma, Anadolu ve Mezopotamya kaynaklı figürin ve idoller üzerinde kronolojik bir sıra takip edilerek yapılmıştır. Farklı bölgelerdeki örnekler ile etkileşimleri saptanmaya çalışılmıştır. Figürin ve idoller, Anadolu kültür-sanat ve arkeolojisinde önemli bir konuma sahiptir. Tarih öncesi ve tarihsel süreç içerisinde insan biçimli figürin anlayışı, dini inanışlarla paralel gelişim ve yayılım çizgisi göstermiştir.

The purpose of this doctorate thesis is to be able to provide new information pertaining to the belief system of the Northern Mesopotamia as a result of investigating the figurines and idols existent in the museums of Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin and Adıyaman.Through the figurines and idols investigated, fairly deep knowledge was obtained about the civilizations located between the rivers Tigris and Euphrate.In the study, the features of the figurines and idols, such as functions, iconography, form and dating were evaluated in many respects.Due to the needs of the figurines and idols felt by the Northern Mesopotamian communities during prehistoric and historic periods, their beliefs, pleasures, the techniques they developed and their interactions with different cultural regions were all dealt with. The research was carried out by following a chronological order on figurines and idols originating from Anatolia and Mesopotamia. Furthermore, attempts have been made to identify their interactions with samples in different regions. Figurines and idols have an important position in Anatolian culture-arts and archeology. Throughout prehistoric and historical periods, the anthropomorphism figurine understanding has always shown a parallel development and spreading line with religious beliefs.