Kur`an`da yenilenme sorumluluğu: Özeleştiri

Abstract

Bu çalışma, insan merkezli bir çalışma olup; insanın varoluş amacı doğrultusunda özeleştiri ile kendisini geliştirmesi ve yenilemesini ele almaktadır. Mevcut varlıklar içinde kendi benliğinin farkında olan tek varlık, insandır. Kur'an'da benliği ifade eden nefsin olumlu ve olumsuz (Takva-Fücur) yönlerini ele alan çalışmamız, bireysel özeleştiri açısından son derece önem arz eden eleştirel düşüncenin potansiyel olarak insanda mevcut olduğu, bu düşüncenin takvaya bağlı ameliyelerle gelişip açığa çıktığı vurgulanmaktadır. Bu çalışmamızda, insanın kendisini yenilemesi, Kur'an'ın deyimiyle arındırmasının önemi açıklandıktan sonra bunu gerçekleştirmenin en etkili yolunun özeleştiri olduğu belirtilmiştir. Bunu gerçekleştirebilmek için ise insanın kararlı bir şekilde kendisiyle yüzleşme cesaretini göstermesi gerekir, zira ancak bu şekilde belirlediği hedefe ulaşabilir. Kur'anî kavramlardan; nefs-i levvame, tövbe ve itiraf gibi özeleştiri ile direk alakalı kelimeler muvacehesinde, peygamberler ve sahabe-i kiram örnekliğinde konu ele alınmıştır. Bireysel ve toplumsal gelişmeyi sağlamak, erdemli bir toplum oluşturmak için, eğitim sistemine, kurum ve kuruluşlara; vakıf, dernek ve dini cemaat gibi sivil toplum kuruluşlarına özeleştiri kültürünün yereştirilmesi gerektiği ayrıca dile getirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kur'an, Nefs, Yenilenme, Takva, Özeleştiri, Tövbe.

This is a human-based study examining, through self-criticism, human being's developing and renewal of himself in accordance with his purpose of existence. Among existing creatures, human being is the only one having an awareness of his own existence. Our study deals with positive and negative sides (Taqwa-Fujur) of the nafs which denotes the self in the Quran. It is being emphasized, in the study, that the critical thinking which has an uttermost importance for individual self-criticism exists potentially within human being and that this idea develops and comes to the light by means of actions depended on piety. Following the explanation of the importance of human being's renewal of his own self, which is termed as purification by the Quran, it is indicated in our study of ours that the most effective way to actualize it is self-criticism. To realize this, however, human being must show the courage of facing himself single-mindedly, since it is the only way through which he can reach to his goal he set. The subject has been handled in line with the exemplariness of prophets and companions of the prophet Mohammad, pursuant to Quranic words like nafs lawwamah, repentance and confession which are in a direct relation with self-criticism. It is also expressed that for ensuring the individual and social development and creating a virtuous society the culture of self-criticism must be disposed within the educational system, institutions and organizations, and within the civil societies like foundations, associations and religious communities.Keywords: The Quran, Self, Renewal, Piety, Self-Criticism, Repentance.