Gecekonduda yaşayan yetişkinlerin eğitim ihtiyaçları hakkında görüşleri

Abstract

k31 BÖLÜM V ÖZET YARGI. VE ÖNERİLER ÖZET Türkiye, uzun süredir köyden kente bir göç olgusu ile karşı karşıyadır. Kente göç eden ve genellikle kentin `gecekondu` olarak adlandırılan semtlerinde oturan insanların `kentlileşmeye` yönelik çeşitli sorunlarla karşılaş tığı bilinmektedir. Kentlileşme, gecekondulu insanların torra m şiarında değişmeleri gerektirmektedir ki bu durum yetişkin eğitimi alanını yakından ilgilendirmektedir. Gecekondulunun yeni çevresine uyumuna ilişkin yeni davra nışlar kazanmasına olan ihtiyaç `eğitim ihtiyaçları` olarak karşımıza çıkmaktadır. Araştırmada, gecekonduda yaşayan yetişkinlerin ba zı bireysel ve toplumsal eğitim ihtiyaçları ile Önerilen eğitim etkinliklerine katılma engelleri hakkındaki görüşlerini saptamak amaçlanmıştır. Bu amaçla şu ana sorulara cevap aranmıştır: 1. Yetişkinlerin, demografik özellikleri nelerdir? 2. Yetişkinlerin, bir üst öğrenim kurumunu bitirme hakkında görüşleri nelerdir? 3. Yetişkinler geçmişte yaygım eğitim etkinlikleri ne katılmışlar mıdır?432 4.Yetişkinlerin mevcut yetişkin eğitimi olanak¬ larından haberleri var mıdır? 5.Yetişkinler, gelecekte eğitim ihtiyaçları ile ilgili eğitim toplantılarına katılmak istemek¬ te midirler? 6.Çalışan yetişkinlerin, işleri ile ilgili görüş¬ leri nelerdir? 7.Çalışmayan yetişkinlerin iş arama ile ilgili görümleri nelerdir? ! 8. Yetişkinlerin ek gelir sağlayıcı bir işe iliş¬ kin görümleri nelerdir? 9. Yetişkinlerin, yaşadıkları mahallenin sorunları ve bu sorunların çözümüne ilişkin görüşleri ne¬ lerdir? 10. Yetişkinlerin, Kamu kuruluşlarıyla ilişkileri hakkında görüşleri nelerdir? Araştırma, 1987 yılında Beşiktaş ilçesinde yaşa¬ yan yetişkinlerin bazı bireysel (tamamlayıcı eğitim, mes¬ leki eğitim) ve toplumsal (toplumsal ilişkiler) eğitim ihtiyaçlarıyla sınırlıdır. Araştırmanın örneklemi, 198? yılında Beşiktaş İlçe¬ sindeki 5 gecekondu semtinde (Ambarlıdere, Cavitağa Mahal¬ lesi, Dikilitaş semti gecekondu mahallesi, Arnavutköy sırtları, Kuruçeşme) bulunan 520 hanenin, oranlı örnekle¬ me yoluyla seçilen l?31tünde yaşayan 18 yaş ve üstündeki 304 yetişkinden oluşmuştur.433 Araştırma sorularına ilişkin bilgiler görülme yo- luyla toplanmış.ve bu amaçla araştırmacı tarafından geliş¬ tirilen bir görülme formu kullanılmıştır. Cevapların ana¬ lizinde Spes - x paket programından yararlanılmış, ista- tistiki analizler için yüzde, frekans, birikimli yüzde 2 ve x kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi olarak.05 düzeyi kabul edilmiş, ancak.01 ve.001 düzeyleri de rapor edil¬ miştir. Araştırmanın ana bulguları aşağıda özetlenmiştir: A- Gecekonduda yaşayan yetişkinlerin demografik özellikleri: Gecekonduda yaşayan yetişkinlerin %50'si kadın, %50'si erkek, %83'ü evli, %?8'i 18 - 1+1+ yaşlan arasındadır. Grubun %83'ü İstanbul dışında doğmuştur. Ye¬ tişkinlerin %60'ı 1-20 yıl arası kentte kalanlar %60'aı ev sahipleridir. Gecekonduda yaşayan yetişkinlerin %83'if ilkokul mezunu ve daha alt düzeyde bilgi sahibi kişiler¬ dir. B- Tamamlayıcı Eğitim İhtiyaçları: 1. Bir üst öğrenim kurumunu bitirme isteği: Bir üst öğrenim kurumunu bitirme isteği gösteren potansiyel katılımcılar tüm grubun %JfVüdür. Bunun dişin-. da bir üst öğrenim kurumunu bitirmede katılma engeli olan¬ lar grubun %37'sini oluşturmaktadır. Bunlar; %1^ oranında erişilebilir kimse, % 11 oranında434 kabul edilebilir katılma engeli gösteren, %12 oranında ka¬ tılma engelinin'ortadan kalkacağına inanmayanlardır. Tüm grubun %19'u bir üst öğrenim kurumunu bitirme¬ ye ihtiyaç duymamaktadır. 2. Yaygın eğitim etkinliklerine katılma durumu: Gecekonduda yaşayan yetişkinlerin %76'sı geçmişte yaygın eğitim etkinliklerine katılmamışlardır. Tüm grubun %81'i bilgisel katılma engelleri nedeniyle mevcut yetiş¬ kin eğitimi olanaklarından habersizdir. Gecekonduda yaşa¬ yan yetişkinlerin %85'i gelecekte çeşitli eğitim ihtiyaç¬ ları için düzenlenecek eğitim toplantılarına katılmak is- tiyen erişilebilir kimselerdir. C. Mesleki Eğitim İhtiyaçları: 1. Çalışanların-Mesleki Eğitim thtiyaçlan: Çalışanların %31'i işinde ilerlemek istiyen, %11'i iş değiştirmek istiyen potansiyel katılımcılardır. İşte ilerlemek istiyen, ancak önerilen meslek kursuna katılma engeli öne süren #5» iş değiştirmek istiyen, ancak öne¬ rilen meslek kursuna katılma engeli öne süren % 2. oranın¬ da erişilebilir kimse vardır. İşte ilerlemek istiyen, an- ^ çak önefeilen meslek kursuna katılma engeli öne süren ve bu engelin ortadan kalkacağına inanmayanlar %I oranında¬ dır.43Î. Çalışanların %5'i işte ilerlemek, %5'i ise iş değiştirmek için meslek kursuna ihtiyaç duymamaktadır. Çalışanların 5&fd:'ı mevcut bilgi ve becerilerini işle¬ rinde ilerlemek için yeterli bulmaktadır» 2. ÇaîS-şmayaılİarın Mesleki fiği tim ihtiyâçları: Çalışmayanların %ı+Q'ı bir işte çalışabilmek için gerekli bilgi ve becerileri kazanmak Uze're meslek kursuna katılmak istiyen potansiyel katılımcılardır. BunSa dışında, meslek kursuna katılmada engeli olanlar grubun %37'sini oluşturmaktadır. Bunlar? %6 oranında erişilebilir kimse, %30 oranında kabul edilemllir ka¬ tılma engeli öne süren, %1 oranında katılma engelinin ortadan kalkacağına inanmayanlardır. Çalışmayanların %22'ei iş'arariaya ihtiyaç duy- $..- But«&en, $l'i iş aramakta ancak blY i^te çalişöbilmek için gerekli bilgi ve becerileri klaanmak üzere Heslek kureylâa kAılMya ihtiyaç duymamaktadır* 3* Ek Âeliî* İçin'Meeleki Eğitiö İhtiyacı: Tüm grubun %?l'i yeni bir hUner öğretecek, bir yandan da para kazandıranca!: kursa katılmak istiyen po¬ tansiyel katılımcılardır. Bunun dışında, bu kursa ka- tılaa engeli olatilar grubun %19'unu oluşturmaktadır. Bvnl«r{ %IQ ©rnnındu tri itebilir hi»f«» %l oranında kâfeul tdiltMlii* ıtatılMi tügili ons iy^ii, %? edamda kötıima tnpUnin ortadan kâlkaeagıhâ inan»âyânl&râi^.436 ^-^Secekondıı.da yaşayan yetişkinlerin %10'u yeni bir hüner öğretecek, bir yandan da para kazandıracak kursa ihtiyaç duymamaktadır. D. Toplumsal İlişkiler İhtiyaçları: 1.Toplumsal Bağlılık: Gecekondu toplumu, toplumun sorunlarını çözmede ortak bir yol izlememektedir. Sorunların birlikte çözüm¬ lenmesine öncülük edecek önderler de bulunmamaktadır.. Gecekonduda yaşayan yetişkinlerin %86'sı toplum¬ sal bağlılığın eğitim yoluyla sağlanabileceğine inan¬ makta olan erişilebilir kimselerdir. 2.Kamu Kuruluşlarıyla İlişkiler: Gecekonduda yaşayan yetişkinlerin %69'unun kamu kuruluşlarıyla ilişkileri vardır. Kamu kuruluşlarıyla ilişkileri olanların %63'ü güçlükle karşılaşmaktadır. Kamu kuruluşlarında güçlükle karşılaşanların %66»sı güç¬ lük nedeni olarak kamu kuruluşlarını, %10'u kendi bilgi¬ sizliklerini görmekteyken %a*ffinUn bu konuda fikri yoktur. Kamu kuruluşlarıyla ilişkisi olanların %53'U kendi dilekçesini yazabilmektedir. Kamu kuruluşlarıyla ilişkisi olanların %70'i yasalara göre yapılması gereken işleri yapılmadığında başvuracağı yeri bilmektedir.437 Kamu kuruluşlarıyla ilişkisi olan yetişkinlerin #94'ü kamu kuruluşlarıyla ilişki kurmayı öğrenmek isti- yen erişilebilir kimselerdir. Grubun 5Sl6'sı kitabı, $44fü televizyonu, $40»ı eğitim toplantılarını öğrenme yolu ola¬ rak seçmektedir. YARGI Bu araştırmanın bulgularından, gecekonduda yaşayan yetişkinlerin kentlileşme sürecinde bireysel ve toplumsal eğitim ihtiyaçları bulunduğunu, yetişkinlerin yarıdan faz¬ lasının eğitime katılmada istekli olduğunu, farklı oran¬ larda olmakla beraber kalan kısmının da katılma engelle- riyle karşı karşıya olduğu aynı zamanda mevcut eğitim ola¬ naklarından da genellikle haberdar olmadıkları anlaşılmak¬ tadır. Eğer, toplumda var olan çeşitli kurumların (Halk Eğitim Merkezleri, Mesleki Teknik Yetişkin Eğitimi Kurum¬ ları, örgün Eğitim Kurumları, diğer kamu kuruluşları, 8- zel kuruluşlar, gönüllü kuruluşlar) eğitim olanaklarının yetişkin eğitimi amacıyla etkin olarak kullanılmasını sağlayıcı düzenlemelere gidebilir, bu olanaklardan yetiş¬ kinler haberdar edilebilir, ve yetişkinlerin bazı katıl¬ ma engellerini ortadan kaldıracak Önlemler alınabilirse yetişkinlerin eğitim etkinliklerine katılmaları beklene¬ bilir. Nitekim, araştırma bulguları dikkate değer bir bölüm yetişkinin potansiyel katılımdı ve erişilebilir