Uzun kemik radyografilerinden boy hesaplama formüllerinin oluşturulması

Abstract

59 ÖZET İnsanların fiziki yapılarının tanımlanmasında kullanılan ve bu tanımlama-larda önde gelen boy, aynı zamanda toplumların genel özelliklerinin belirlenme-sinde de önemlidir. Günümüzden önce yaşamış insanların fiziksel özelliklerinin belirlenmesinde kullanılan boy uzunluğunu tespit etmek günümüz boy ölçme yöntem ve teknikleriyle mümkün olmamaktadır. Bu yüzden eski dönemleri temsil eden bireylerin iskeletlerinin bazı kemiklerinden boy uzunluğunun saptanması için günümüz insanları üzerinde yapılan ve o toplumu temsil edebilecek boy hesaplama formüllerinin oluşturulması gerekmektedir. Adı geçen formüller oluşturulurken is-keletlerin morfolojik özelliklerine en yakın ve en uygun toplumlar üzerinde çalış-malar yapılmaktadır. Biz de bu noktadan hareketle Anadolu arkeolojik kazı merkezlerinden elde edilen iskeletlerin boy uzunluğunu hesaplayabilmek amacıyla, Anadolulu insanlan temsil edebilecek bireyler üzerinde böyle bir araştırma yapmayı uygun bulduk. Araştırmamız 1993-1994 yılları içinde Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyografi Anabilim Dalı ve Ankara Numune Hastanesi Radyografi Birimleri'nde yapılmıştır. Bu araştırma Anadolunun birçok ilinden, çeşitli rahatsızlıkları nedeniyle uzun kemiklerinden röntgen filmi çektirmek için Ankaraya gelen hastalar arasından seçilen 178 denek üzerinde yapılmıştır. Deneklerin ulna, radius, femur, tibia ve fibula kemiklerinin maksimum uzunlukları ölçülmüş ve boy hesaplama formülleri60 oluşturulmuştur. Araştırma kapsamında erkeklerde 30 ulna ve radius, 31 femur ve 36 tibia ile fibula, kadınlarda ise 26 ulna ve radius, 27 femur ve 27 tibia ile fibula kemiği ölçülmüştür. Erkeklerin yaş ortalaması 34.1 ve kadınların yaş ortalaması ise 32.7 olarak hesaplanmıştır. Regresyon analizi sonucunda yukarıda adı geçen kemikler için boy hesaplamalarında kullanılmak üzere aşağıdaki formüller oluşturulmuştur. Erkekler Kadınlar Boy= 2.441 * Ulna + 105.7244 ± 4.6362 Boy= 3.128 * Radius + 93.1816 ± 4.6874 Boy= 1.487 * Femur + 101.221 ± 3.7423 Boy= 1.943 * Tîbia + 91.5745 ± 3.8459 Boy= 2.578. Rbula + 72.344 ± 4.2131 Boy= 4.191 * Ulna + 58.2033 ± 3.98502 Boy= 4.068 * Radius + 67.1906 ± 4.3108 Boy= 2.754 * Femur + 42.8142 ± 5.3340 Boy= 3.061 * Tibia + 44.6278 ± 4.3044 Boy= 3.200 * Fibula + 42.9573 ± 5.2878

61 SUMMARY Stature, a fundemental parameter used in determining the physical structures of human bodies, is also of primary importance in evaluating the general characteristics of human populations. Estimation of stature from skeleton population of the people lived in the past can not be determined with the application of currently available methods and techniques used in estimating stature at present. Therefore, in order to estimate the stature from some bones of the skeletons of the individuals representing the past periods, it is necessary that specific stature estimation formula based on the studies of modem populations representative of a given society should be devoloped. In devoloping such formula it should be noted that the studies are conducted on the nearest and most familiar populations that show similar skeletal morphological characteristics. Starting from this assumption, in order to devolop a formulae for estimating stature of the skeletons collected from various archeological excavation centre in Anatolia, we, the authors, have found it most appropriate to conduct a research on the individuals that would represent the Anatolian population of the Present. This research was undertaken between 1993-1994 at the Radiography Department of the Faculty of Medicine, University of Hacettepe, and Radiography Unit of Numune Hospital, Ankara Turkey. The research was conducted on 178 individuals chosen from patients suffering from various illnesses that visited above mentioned departments in order to have their X- Rays taken of their long bones. Measurements of maximum lengths of ulna,62 radius, femur, tibia and fibula bones of the individuals were determined and the stature formulae were established. In this research 30 ulna and radius, 31 femur, 36 tibia and fibula bones of male population, and 26 ulna and radius, 27 femur, 27 tibia and fibula bones of female were measured. It is estimated that the average age of male is 34.1 and female is 32.7. The following formulae derived from the regression analysis based on the above mentioned bones have been developed for estimating stature. Males Females Stature= 2.441 * Ulna + 105.7244 ± 4.6362 Stature= 3.128 * Radius + 93.1816 ± 4.6874 Stature= 1.487 * Femur + 101.221 ± 3.7423 Starure= 1.943 * Tibia + 91.5745 ± 3.8459 Stature= 2.578 * Fibula + 72.344 ± 4.2131 Stature= 4.191 * Ulna + 58.2033 ± 3.98502 StaturG= 4.068 * Radius + 67.1906 ± 4.3108 Stature= 2.754 * Femur + 42.8142 ± 5.3340 Stature= 3.061 * Tibia + 44.6278 ± 4.3044 Stature= 3.200 * Fibula + 42.9573 ± 5.2878