Erzurum et kombinası atıksularının arıtılmasında model sistem geliştirilmesi

Abstract

ÖZET Araştırmamıza konu olan Erzurum et kombinası henüz kendi arıtma tesislerini kurmuş değildir. Özellikle mezbahalarda kesimhane ve et işleme prosesleri sırasında oluşan atıksular genellikle yüksek KOİ, BOİ, TAM, yağ ve gres ve yüzer madde içermektedir. Bu haliyle mezbaha atıksuları yöremizde bir takım çevresel sorunlar oluşturmaktadır. Et kombinasından çıkan arıtılmamış atıksuların çevreye zararlı etki yapmayacak şekilde arıtılması amacıyla laboratuvarda arıtma için model çalışmaları yapılmıştır. Model çalışmalarına başlamadan önce Erzurum et kombinası atıksularından kaynaklanan kirletici karakterler ortaya koyularak atıksu profili belirlenmiş ve amaca yönelik olarak araştırma sahasında 8 ayrı noktadan örnekler alınmış ve bu örnekler laboratuvarda anında analiz edilerek atıksularda debi, pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen, BOİ5, KOİ, toplam fosfor, toplam kjeldahl azot, TAM, AKM, TUM, yağ ve gres, klorür ve koliform gibi parametreler için ölçümler yapılmıştır. Yapılan incelemeler sonucu kirliliğin et kombinasından kaynaklandığı saptandığından, çalışmalarımız et kombinası atıksularının antılabilirliği üzerine yoğunlaşmıştır. Bu amaçla, Erzurum et kombinası atıksularının laboratuvar koşullarında fiziksel, biyolojik ve fiziko-kimyasal antılabillrliği araştırılmıştır. Biyolojik arıtma olarak laboratuvar koşullarında anaerobik-aerobik (aktif çamur yöntemiyle) arıtım, sera ve laboratuvar koşullarında ise fakültatif antılabilirlik çalışmaları yapılmıştır. Biyolojik arıtmadan önce fiziko-kimyasal tasfiyede %39 verim elde edilmiştir. Yönetmelikte belirtilen deşarj standartları ile karşılaştırıldığında fiziko-kimyasal tasfiyenin tek başına yeterli olmadığı görülmüştür. Biyolojik arıtmadan sonra fiziko-kimyasal tasfiyede %55 verim elde edilmiştir. Söz konusu et kombinası için bu arıtmanın, su ürünleri standartlarına uygun olduğu görülmüştür. Fakat kullanılan kimyasal maddenin ekonomik yönden karşılaştırılması yapıldığında, pahalı olduğu sonucuna varılmıştır. Laboratuvarda fakültatif antılabilirlik çalışmalarında 21 günlük bir bekleme süresi için %84,5 KOİ giderme verimi elde edilmiştir.îî Elde edilen bulgular sonucu, sera ve laboratuvar koşullarında yapılan fakültatlf antılabilirlik çalışmaları arasında fark olmadığı görülmüştür. Anaerob arıtımda 21 günlük bekleme süresi sonunda %67'lik verim elde edilmiştir. Anaerob-aerob arıtımda 9 günlük bekleme süresi sonunda %88 verim elde edilmiştir. Aerob arıtımda ise 1,5 günlük bekleme süresi sonunda %92'lik verim elde edilmiştir. Yapılan bu çalışmada yüksek KOİ'li et kombinası tesisinden kaynaklanan endüstriyel atıksuyun arıtımı için tasarım ve kesin projelendirme aşamasına geçmeden önce yapılmış olan bazı fiziksel modellerin tanıtımı, modelin işletilmesi ve ilgili sonuçlar ortaya koyulmuştur. Elde edilen veriler ışığı altında uygulanabilir modelin tasarımı yapılmıştır.

tîî SUMMARY The slaughterhouse in Erzurum, which is became a subject in our study, has not set up its own wastewater establishment yet. The wastewater, especially occured during slaughtering and processing of meat, contained COD, B0D5, total suspended solid, fat and grease and suspended solid. As a result, these wastewater may form a kind of environmental problem in our region. Some laboratory studies have been carried out to present the unrefined wastewater from the slaughterhouse which may be harmful to the environment. Before starting the model studies, pollutionary characteristics of the slaughterhouse's wastewater have been put down, wastewater profile was determined and in this research from eight dlfferet points samples had been obtained. These samples were analyzed at once and in the wastewater some measurements for parameters of dissolved oxygen, B0D5, COD, total phosphorus, total kjeldahl nitrogen, total suspended solid, suspended solid, total volatile suspended solid, fat and grease, chlorides and conform were carried cut. As a result of these measurements, pollution was the only reagent coming out of the slaughterhouse. Therefore, we concentrated our studies on the treatment of the wastewater. Under these circumstances, the wastewater of the Erzurum slaughterhouse was examined from the point of physical, biological and physico-chemical treatments. As a biological treatment under the laboratory conditions, anaerobic-aerobic treatment (by the method of activated sludge), under the greenhouse and laboratory conditions, facultative refinery studies were carried out. Before the biological treatment, in the phsico-chemical treatment, 39 % product was obtained. When compared with the discharged standards which are mentioned in the regulations, phsico-chemical treatment was not sufficient enough as a whole. After the biological treatment, in the physico-chemical treatment 55 % product was obtained. For the slaughterhouse, this treatment was suitable for the standards of the water products. But, when the chemical substance compared from the point of economical factor, it has been found out to be expensive. In the laboratory, in the facultative refinery studies, for 21 days hydraulic residence time 84,5 (%) COD removal rate was also obtained.îv As a result of these data, there has not been any difference on the facultative refinery studies among the greenhouse and laboratory conditions. In the anaerobic treatment, after a 21 days hydraulic residence 67 % product was obtained. However in the anaerobic treatment, after a 1,5 days hydraulic residence time, 92 % product was obtained. In this study for the industrial wastewater coming out of high COD from a slaughterhouse, the description of some physical models, their operations and results were achiewed at first before starting the plan and definite project phase. Under the lights of these data, an applicable model design was made.