1975 Lübnan iç savaşı ve ortadoğu politikası

Abstract

EKLER I- Araştırmanın Türkçe Özeti Lübnan, doğu Akdeniz'de bulunan bir batı Asya devletidir. I. yy 'dan itibaren Hıristiyanlaşmaya başlayan ülke, 300 yıl Osmanlı egemenliğinde kalmıştır. Lübnan, bu yüzyılın başlarında ulusçuluk akınıma kapılmış olup önce Fransız Mandası, sonraları Bağımsız Lübnan Cumhuriyeti olarak Dünya tarihindeki yerini almıştır. Ancak, bu ülkede çeşitli din ve mezheplerde toplulukların yaşaması, Lübnan'ı iç savaş eşiğine getirmiş ve Sunnilerle Maruniler arasında oluşturulan pakt ile; ilk kez bu ayrı toplulukların birarada yaşamanın temelini atmışlardır. Lübnan'da Müslüman dinine mensup mezheplerden Şiiler, Sünniler, Dürziler ile Hıristiyan mezheplerden Maruniler, Ortodokslar, Katolikler (Din bilimcileri bunların bazılarını mezhep olarak kabul etmektedirler) ile azınlıkta Musevilerle Arap olmayan Ermeniler bulunmaktadır. Bu mezheplerin ülke yönetiminde politik etkinlikleri değişikti: Müslümanlar arasında Sunnilerin, ve Hıristiyan Maruniler en etkili topluluklardı. Ülke ekonomisine gelince; iç savaşla birlikte din, mezhep ayrılıkları, ekonomik çöküş Lübnan'ı sosyal patlamaya hazır duruma getirmiş ve 1970'li yıllarda da Arap ülkeleri petrolünü kısmasıyla, petrol nakil boruları kuruyan Lübnan da kriz doruğa ulaşmış, sokak kavgaları başlamıştır. Bu sokak çatışmaları 1975-1977 döneminde ülke geneline yayımış olup, Suriye Ordusu barışı temin vaadiyle Bekaa Vadisi ve Akkar Bölgesini işgal etmiş, FKÖ 'nün Lübnan'a yerleşmesine yardımcı olmuştur. Bu harekat sonucunda ülkede Müslüman-Hıristiyan savaşı başlatmış ve etkin bölgeler oluşmuştur. Zamanla Filistinliler Lübnan'da; `Devlet içinde Devlet!` yaratmaya çalışınca ülkedeki 106Müslüman ve Hıristiyanlar FKÖ 'ye karşı birleşmişlerdir. Iran (Hizbullah) ve Suriye'nin müdahelesiyle iç savaş yatışmış ve hedefini İsrail'e yöneltmiştir. 1976 sonlarında Lübnan'da iç savaşı durdurmak için iki defa Arap Ligi toplanmış, alman kararla Lübnan'a Suriye, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Sudan asker göndermiş ancak on sekiz ay sonra Suriye dışındaki ülkeler askerlerini çağırmışlardır. Arap Ligi ile Lübnan'a yerleşen Suriye hala askerlerini çekmemiştir. 1978 yılında Suriye'nin bu işgaline ilk tepkiler ülke Hıristiyanlanndan gelmiş, ülkedeki iç savaş; Hıristiyan Lübnanlı -Suriye dış savaşma dönüşmüştür. Savaş sonunda Suriye işgal ettiği topraklarda gerileme kaydetmiş, Müslüman yerleşim yerlerinde kalmıştır. Bu ara ülkesinin güvenliğini korumak amacıyla İsrail, Güney Lübnan'a girmiş, ABD'nin onayım da alarak Güney Lübnan'ı işgal etmiştir. Ancak daha sonraları Birleşmiş Milletler'in baskısıyla işgal ettiği yerleri terketmek zorunda kalmıştır. Tüm bu iç ve dış koşullar, 1926 yılında yazılmış Anayasa, 1943 'de kabul edilen Ulusal Pakt, ülkede yaşayan bu toplulukları Ta'if antlaşması'na götürmüştür. Bu antlaşmanın önemli ana maddeleri ise: 1) Müslüman ve Hıristiyanlar arasında eşit olarak dağılmış olan 108 Milletvekilli bir meclis oluşturulacaktır. 2) Cumhurbaşkanlığı görevi Hıristiyanlara verilecek, ancak Cumhurbaşkanı bağımsız olarak konseyi atayamayacak, Sunnilerin buna veto hakkı olacak. Ta'if Antlaşması, Lübnan'ı iç savaştan kurtarmıştır. Antlaşmadan hemen sonra ülkenin yapılanmasına geçilmiş, yıkılan kentler onarılmaya başlanmıştır. Devlet dış krediler temin etmeye başlamış ancak, yabancı sermaye hala ürkek davranmaktadır. Ta'if Antlaşması sonucunda İsrail'le ikili görüşme çabaları başlamıştır. Ancak, ülke Suriye'nin politik ve ekonomik ambargosundan kurtulamamıştır. Lübnan'da ki iç savaşa bir de Filistin açısından bakarsak, en çok onlara yararı olmuş ve savaş sonrası Filistin Devleti kurulmuştur. 107

II- Araştırmanın İngilizce Özeti Lebanon is a West Asian state which located in Eastern Mediterranean. The country which became Christian at the beginning of the 1st century was administered by Byzantine until invaded by the Muslim authority in 7th century. Between centuries XVI and XIX Lebanon became a part of the Ottoman Empire. In XTX. Century, with the support France, became first of all a mandate state of France, and then in 1943 it takes its place in the world history as an independent state. While establishing the constitutional rules of this new state, all the minorities in the state became together and announced the `al Mithaq al Watani` called in English `National Pact`. This Pact put a traditional rule: making the Maronites President, the Sunnis Prime Minister, and the Shi'is Speaker of the Parliament. However, this system was not welcomed from nearly all sects in Lebanon. In May 8, 1958 the assassination of one of the Maronite leaders Nassib Matni fired the tension. The term-President Chamoun asked the help of USA and in July 15, 1958 USA landed its troops to Lebanon. The separation of sects, the collapse of the economy, the foreign provokes put Lebanon in a situation to explode within one touch. At the beginning of 1970s, the Arab countries reduced the oil flowing to Lebanon. This attitude helped the collapse of the economy widened; and, finally the street conflicts began. These street conflicts widened to whole country. Syria, having benefit from these conflicts, entered Lebanon as a `peace maker`. The Biqa Valley and the Akkar region were invaded by Syria. Adding to this, Syria helped PLO for settling down in Lebanon. The entering of PLO to the conflict separated the Christians and Muslims of Lebanon into two. The Palestinians tried to create a situation as `sate in state`. Due to this development, the Lebanese Christians and Muslims came together against 108Palestinians and PLO. After a while the Israel also entered to the Civil War by invading South Lebanon. To give an end to the Civil War of Lebanon, other Arab states had some conversations to solve the conflict between Muslims and Christians. Two Arab It Summit had done in Cairo and Riyadh. At the result document of these Summits, a Multi-Arab Force sent to Lebanon. The first effect to the Syrian invasion came from the Lebanese Christians. The Civil War returned to a war between Lebanese Christians and Syrians. At the end of the war, Syria had to withdraw until the land controlled by Muslims. At this time, Israel second time invaded South Lebanon telling the reason that the security of her border was in danger. Israel had conflict with Hizboullah and PLO from the South Lebanon. However, after a while from this occupation, Israel had to withdraw from a part of South Lebanon under the pressure of UN. When we look to the years late 1980s, Lebanese Christians and Muslims became o realize the meaning of a `nation`. Within this context they also realize that there is no need to war. They came together for the peace negotiations in the town of Saudi Arabia called Ta'if. They had a result document which will be called Ta'if Accord. The main articles of this Accord is as follows: 1- The Presidency will be given to a Maronite; however, the President can not appoint the Council by himself, the Sunnis will have a veto right. 2- The Prime Minister will be a Sunni member of the Council, elected by Assembly, and appointed by President. The Lebanese Civil War was just useful to Palestine. After this war, the State of Palestine was established. 109