Bir kimlik oluşturma aracı olarak islami popüler romanlar

Abstract

ÖZET Türkiye'de 1980'den sonra görünürlük kazanan İslama hareketler, kamuoyunda yoğun bir şekilde tartışılmaya başlandı. İslamı bir ideoloji olarak benimseyen kişilerin toplumsal ve siyasal hayatta etkinlik kazanmasıyla birlikte bu tartışmaların boyutları daha da büyüdü. Bu tartışmalarda, totaliter ve dayatmacı bir yapıya sahip olan island hareketlerin büyüyüp gelişme nedenleriyle ilgili birtakım tezler ileri sürüldü. Genelde islami hareketlerin güç uzanmasının temel nedeni olak, şimdiye kadar siyasi iktidarların laikten verdikleri ödünler gösterildi Uygulanan bu politikalar sonucunda açılan çok sayıdaki imam-haiip lisesi, dinsel eğitim veren kuran-kursları, İslama akımların güçlenmesinin arkasında yatan önemli nedenler olarak kabul edildi Burada ana hatlarıyla özetlenen islami hareketlerle ilgili tüm bu analizlerde doğruluk payı var. Ancak, sözü edilen bu nedenler, siyasal, toplumsal, ekonomik ve kültürel birçok yönü bulunan islami oluşumları, kavramamıza tam olarak yetmiyor. İslami oluşumların arkasında yatan nedenleri araştırırken bu kesimlerin ideolojilerini, kitlelere nasıl aktardıklarına bakmanın da önemli olduğuna dikkati çektik. Bu amaçla, kültürel İslama olarak nitelendirdiğimiz grupların, propaganda yapmak için popüler romanları nasıl etkili bir araç olarak kullandıklarını gösterdik. Bu çerçevede, islami popüler romanları, kollektif kimlik kavramı aracıyla analiz ettik. Söz konusu popüler romanlarda, islamın belirli bir yorumunu tercih eden kahramanlar yüceltiliyor. `Batılı, modern` yaşam biçimini tercih eden kahramanlar ise her türlü kötülüğün nedeni olarak gösteriliyor. İslami kimlik, tam da zıt dünyaların belirlediği bu temel üzerinde kuruluyor. Bir tarafta islami temsil edenler, diğer tarafta ötekilerifbatılı yaşam biçimini) simgeleyenler. Romanlarda betimlenen dünya adeta siyah ve beyazlardan oluşuyor. Bunun dışında ara tonlara yer yok. Bu betimlemeler, tek taraflı keskin bir bakış açısına yol açıyor. Bütün bu nedenlerle İslami popüler romanlar totaliter bir hayat tasarımı sunuyorlar. Bu tezle bağlantılı bir şekilde incelediğimiz popüler romanlar, belirli bir islami yaşayış tarzını yücelterek, `dar cemaatçilik` ve `kabile` yaşantısının yaygınlık kazanmasına neden oluyorlar. Modern hayat biçimini benimseyen gruplarla ilgili kalıp yargıları besleyen islami popüler romanlar, toplum değişik kesimleri arasındaki (özellikle islamcılarla diğer gruplar) gerilimleri şiddetlendiriyorlar. Bundan başka, romanlarda yazarların benimsediği başat islami yorumların dışındaki dini yorumlara, dünya görüşlerine sıcak bakılmıyor. Belirtiğimiz bu özellikler nedeniyle, islami popüler romanlar, islamcıların kültürel dönüşüm projesinin etkili araçlarından biri olarak kabul edilebilir.

SUMMARY The Islamic movements which appeared after 1980's have been intensely discussing in the public opinion. The dimensions of these discussions have raised along with the efficiency of people who consider Islam as an ideology upon the social and political lif & In these discussions, many opinions have been asserted about the reasons of development of the Islamic movements which have a totalitarian and insistent structure. The compensation of the political governments for secularism has been claimed as the main reason of the strengthening of Islamic movements. The opening of religious schools and the Quran courses which give religious training has been accepted as the most important reasons of the development of Islamic waves. All these evaluations about the Islamic movements summarised here in the basic frame must be taken into consideration. But the said reasons are not sufficient to conceive the Islamic formation which have political, social, economic and cultural sides. When surveying the reasons staying behind the Islamic formation; we draw attention to look out how these groups transfer their ideology to the social bodies. In this connection, we have shown how these groups which we call them `cultural Islamic` used the popular novels as an efficient tool in order to make propaganda. Within this frame, we have analysed the Islamic popular novels in the concept of collective identity. The heroes who preferred a particular comment of Islam are being exalted in the said popular novels. The heroes who preferred `Western and Modern ` life style are indicated as the reason of wickedness. Islamic identity is being set up the base that is determined from the opposite sides. On the one hand, those who represent Islamic life style, on the other hand those who represent the Western/ modern life style. The world described in the novels consist of black and white tones. There is no place for the halftones. These descriptions cause a one sided keen point of view. In this respect, Islamic popular novels introduce a totalitarian life picture. The popular novels which we have examined in connection with this thesis, cause the `narrow religious community` and `tribal` system to spread out by exalting a particular Islamic life style. The Islamic popular novels which support the block judgements about the communities considering modern life style are making intensified the tension among the different groups of the society ( particularly between the Islamic groups and others) Apart from this, the religious comments and the worlds opinions outside of the dominant Islamic interpretations identified the authors of the novels are not approved Because of these points, Islamic popular novels must be accepted as one of the efficient mediators of the cultural transformation project xc1*mU*£ugjg