Türkiye`de kan gütme geleneği

Abstract

159 TEZ ÖZETİ Türkiye'de kan gütme geleneğini konu alan tez çalışması bir yandan olgunun Türkiye'deki genel görünümü üzerinde odaklanmakta, diğer yandan kan gütme olgusunun son yıllarda kazandığı yeni boyutlara dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. Kan gütme, kurumsallaşmış ve farklılaşmış bir siyasi iktidarın bulunmadığı ilkel toplumlarda bir cezalandırma aracı olarak işlev görmüştür. Olgunun tarihsel kökenlerinden hareket eden kimi yazarlar onu siyasi otoritenin yargılama ve cezalandırma işlevlerindeki boşluklardan kaynaklanan bir pratik olarak değerlendirirler. Devletin yargılama ve cezalandırma işlevlerindeki boşlukların adaletin ancak öç almayla sağlanacağı inancına dayanan bu geleneği tetikleyeceği açıktır. Ancak kan gütme çoğu zaman sözkonusu boşlukları doldurmaktan çok devletin zorlama gücü tekeline alternatif olduğu düşünülen bir adalet anlayışının uzantısı olarak karşımıza çıkmaktadır. Buna ek olarak kan gütme olgusunun Türkiye'de yöresel bağlamdan kopuş ve normlarda dönüşüm olarak ifade edebileceğimiz yeni boyutlar kazanmış olması da bu geleneğin yalnızca devlet otoritesinin ve ceza siyasetinin etkililiğine bağlı olarak açıklanamayacağını göstermektedir. Bu çalışmada kan gütmenin yeni koşullara uyum sağlayarak direnmesini açıklayabilecek bir yaklaşım geliştirilmeye çalışılmış ve köken sorunu üzerinde değil, kan gütmenin bir gelenek olarak direnmesine yol açan nedenler üzerinde odaklanılmıştır. Çalışmanın temel savı kan gütmenin yöresel bağlamdan kopuşunun ve normlarım dönüştürerek direnişinin onun birey ve grup açısından taşıdığı işlevlerle bağlantılı olduğu yolundadır. Kan gütme bir gelenek olarak varlığını sürdürdüğü toplumsal çevrede bireyi toplulukla bütünleştirerek topluluğun ideal bir üyesi haline getirirken grup açısından temel işlevi grup dayanışmasını pekiştirmesidir. Kan gütme bir yandan bu işlevlere ihtiyaç duyulan farklı bağlamlara taşınmakta, diğer yandan normlarını dönüştürerek direnmektedir.

160 SUMMARY OF THE THESIS The subject of the thesis is the tradition of blood-feud. The thesis both focuses on the general aspects of the blood-feud and aims to point out to the new aspects of the problem in Turkey. Blood-feud functions as the means of punishment in the primitive societies where the political power is not institutionalised and differentiated. Some writers view the blood-feud as a practice originating from the absence or inadequacies of the judging and punishing functions of the political authority. It is obvious that these absences/inadequacies would have motivated the belief that the only way to secure the justice is through taking vengeance. However, blood-feud appears as a conception of justice regarded as an alternative to the state monopoly of sanction rather than filling the relevant absence/inadequacies. Moreover, the fact that the blood-feud tradition has acquired new aspects which can be regarded as a rupture from the local context and as the transformation of norms, shows that this tradition cannot be explained as depending only to the efficiency of the state authority and punishment policy. This thesis tries to develop an approach, which can explain the resistance of this tradition by adapting to the new conditions. Also, it focuses on the factors causing the resistance of blood-feud as a tradition rather than on the question of its origins. The main claim of the thesis is that, rupture of the blood-feud from the local context and the transformation of its norms are related to the functions it carries for the individual and the group. Blood-feud transforms the individual to an ideal member of the group by integrating him/her with the group, while strengthening the group solidarity as its prime function. Blood-feud is being carried to the new contexts which require these functions while resisting by changing its norms.