İlköğretim okullarında yönetimin demokratiklik düzeyinin katılım, özgürlük ve özerklik boyutları açısından değerlendirilmesi: Balıkesir ili örneği

Abstract

211 ÖZET İLKÖĞRETİM OKULLARINDA YÖNETİMİN DEMOKRATİKLİK DÜZEYİNİN KATILIM ÖZGÜRLÜK VE ÖZERKLİK BOYUTLARI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ (Balıkesir İli Örneği) Zencirci, İsmail Doktora, Eğitim Yönetimi ve Teftişi Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Prof.Dr. İnayet Pehlivan Aydın Temmuz 2003..214 sayfa Bu çalışmanın amacı, ilköğretim okulu yöneticilerinin, sınıf öğretmenleri ve branş öğretmenlerinin ilköğretim okullarındaki yönetimin katılım, özgürlük ve özerklik boyutlarında demokratiklik düzeyinin belirlenmesidir Bu betimsel çalışmanın genel evreni, Türkiye'deki ilköğretim okullarıdır. Ancak araştırmacının tüm evrene ulaşımını kısıtlayan güçlüklerden dolayı veriler Balıkesir ili merkezindeki 32 ilköğretim okulunda 90 okul yöneticisi, 347 branş öğretmeni,400 sınıf öğretmeninden `Demokratik Eğilim Ölçeği` ve `Yönetimin Demokratik Düzeyini Saptama Anketi` yoluyla elde edilmiştir. Her iki ölçekten elde edilen veriler SPSS veri analizi programı kullanılarak analiz edilmiştir. Farklı değişkenlere bağlı olarak katılımcıların oluşturdukları ikili grupların görüşleri arasındaki fark bağımsız grup `t` testi ile analiz edilmiş ve katılımcıların ikiden çok gruba ayrılmasında grupların görüşleri arasında bir farklılık olup olmadığını anlamak için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Varyans analizi grupların görüşleri arasında farklılık olduğunu göstermiş ve bu farklılığın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek için anlamlılık testi LSD uygulanmıştır. Elde edilen bulgular yönetici, branş ve sınıf öğretmenlerinin yarıya yakının demokratik ve diğer yarısının da otokratik eğilime sahip olduğunu göstermektedir. Yöneticiler kendi yönetimlerini demokratik olarak belirtmelerine karşın, öğretmenlerin görüşleri yönetimin daha az demokratik olduğu yönündedir. Ayrıca her iki grup öğretmenin katılım, özgürlük ve özerklik ile ilgili görüşleri arasında farklılıklar bulunmaktadır. Bulgulara dayalı olarak aşağıdaki öneriler sunulmuştur:212 1. Öğretmenler ve diğer okul personeli kendi isteği ve değer yargısına bağlı olarak davranmaya özendirilmeli ve desteklenmelidir. 2. Yönetimin katılım, özgürlük ve özerklik boyutları açısından araştırılmasına yönelik bu çalışmanın nitel sonuçlarını ortaya koymak için nitel araştırma yöntemleri uygulayarak derinlemesine çalışmalar yapılabilir.

213 ABSTRACT AN ASSESSMENT OF ADMINISTRATION'S DEMOCRATIC LEVEL AT ELEMENTARY SCHOOL IN RELATION TO PARTICIPATION, FREEDOM, AND AUTONOMY DIMENSIONS (THE CASE OF BALIKESİR PROVINCE) Zencirci, Ismail Doctorate, Educational Administration and Supervision Studies Advisor: Prof. Dr. İnayet Pehlivan Aydın July 2003, 214 page The purpose of this study is to identify democratic level of administrative processes in the dimensions of participation, freedom, and autonomy from the perspectives of elementary school principals, multiple, and single subject teachers. The general population of this descriptive study is elementary schools in Turkey. However, due to obstacles that prevent the researcher to reach the whole population, data were gathered from 90 school administrators, 347 single subject, and 400 multiple subject teachers in 32 elementary school in the city of Balıkesir through administrating `Democratic Tendency Scale` and `Administrations' Democratic Level Determination Survey.` The data gathered through both instruments were analyzed by using SPSS data analysis program. Perceptions of the participants with respect to different variables were analyzed by independent group t-test (between opinions of dual groups) and to measure whether there is a difference among participants' opinions one-way analysis of variance (ANOVA) was employed. Analysis of variance underlined the fact that there is a difference in opinions among different groups and LSD significant test was employed to underscore which groups were different. Findings of the study indicate that nearly half of the administrators, single and multiple subject teachers tended to be democratic and the other half is autocratic. Although the administrators indicated their administrations as democratic, teachers' responses in relation to their administrators' administrations were to be less democratic from their point of view. Also, differences found between the both teacher groups in relation to participation, freedom, and autonomy. In accordance with the findings, following suggestions are presented:214 1. Teachers and other school personnel should be encouraged and supported toward acting congruent with their own will and value judgment. 2. In-depth studies by employing qualitative inquiry and research methods may be conducted to delineate the quantitative results of this specific study in the course of searching participation, freedom, and autonomy. *SftK35S wwtt