Bosna Hersek coğrafyası

Abstract

ÖZET Yüz ölçümü 51.129 km2 olan Bosna-Hersek, kuzeyde 42-45 enlemleri ile, doğuda 15-19 boylamları arasında yer almaktadır. Doğusunda Sırbistan, güneydoğusunda Karadağ, kuzeyinde ve batısında ise Hırvatistan'in bulunduğu Bosna-Hersek; toplam 1.537 km. sınıra sahiptir. Deniz sınırı 12 km. (kuşbakışı) olup kıyı uzunluğu ise 24 km.'dir. Bağımsız ve egemen olan Bosna-Hersek devleti aynı zamanda Birleşmiş Milletler'in bir üyesidir. Ülkenin güneybatısını oluşturan karakteristik yüzey yapısı yarıklar, çukurlar ve hendeklerle dolu kireçtaşı içeren bir karstik oluşumdan ibarettir. Bu karstik oluşumların arasında yer alan çöküntülerde verimli topraklar bulunmaktadır. Bosna'nın orta ve doğu kesimlerinde (kuzey bölgesi) çam, kayın ve meşe ormanları yer alır. Ülkede % 47'lik bir alan ormanlarla kaplıdır. Topraklarının aşağı yukarı yarısı ekilebilir nitelikte olan Bosna- Hersek'te verimli topraklar daha çok kuzeydedir. Ekilebilir topraklar polyelerde (Livno Polyesi gibi) bulunmaktadır, buna karşılık hayvancılık ise geniş alanlarda yapılmaktadır. Ülkenin başlıca akarsuları olan Sava ve Neretva akarsuları ve onların bir çok kolu ülke için önemlidir. Ülke genelinde karasal iklimin etkisi hissedilmektedir. Akdeniz ikliminin etkisi yalnız Neretva Vadisi'nde hissedilmektedir. Ülkede % 63'ü linyit, % 37'si kahverengi kömür olmak üzere, toplam 3.9 ton civarında kömür rezervi bulunmaktadır. Boksit rezervi 86 milyon ton, çinko rezervi ise yaklaşık 60 milyon ton dolaylarındadır. Kaya tuzu gibi metal dışı hammaddeler bol şekilde bulunmaktadır. Ülkede bulunan demir rezervlerinin ise 718 milyon ton civarında olduğu tahmin edilmektedir. 143Bosna-Hersek renkli kültürel ve etnik yapıya sahip bir ülkedir. Bu durum Bosna-Hersek'in demografik durumunu oldukça özgün kılmaktadır. Bosna-Hersek konum itibariyle Avrupa ve Asya arasında bir köprü oluşturmaktadır. Daha doğrusu Bosna-Hersek Orta Avrupa-Balkanlar ile Anadolu-Küçük Asya arasında bir bağ konumundadır. Ülkenin böyle bir coğrafyasının oluşu, onun tarihsel kaderini de belirlemiştir. 144

SUMMARY Bosnia and Herzegovina with the area of 51 129 km2 is situated between 42° and 45° latitude and 15° ve 19° Eastern longitude. Bosnia and Herzegovina is bordering, Serbia on the East, Montenegro on the Southeast and Croatia on the North and West. The total length of Bosnian borders is 1537 km. Coastal border measured by the air distance from one side to the other has the length of 12 km, whilst its true length is 24 km. Republic of Bosnia and Herzegovina is independent and sovereing state. It is internationally recognized and it is the member of the United Nations. It is constituted out of two entities -Federation of BiH and Republika Srpska. BiH is mainly mountainous country with abundant forms of limestone relief. Between the mountainous regions there are depressions which are suitable for agriculture. The middle and the eastern regions of the country are covered with pine, beech and oak tree forests. 47% of the total area of the country is covered by forests. The most fertile lands are situated at its north. Crop farming fields are mainly concentrated in the valleys such as Livno Valley, while cattle are bread in the broader region. Main rivers are sava and Neretva with the multitude of their tributaries. Main part of the land has continental climate, whereas the influence of the Mediterranean climate is only felt in the Neretva river's valley. Reserves of coal amount to 3.9 billion tons, out of which 69% is lignite and 37% is brown coal. Reserves of bauxite and zinc are 86 and 60 million tons respectively. Country possesses huge reserves of non- metallic minerals and other ores such as rock salt. Reserves of iron are estimated to be 718 millions tons. 145Bosnia and Herzegovina is multicultural, multi confessional and multiethnic state. Complex ethnical constituency and cultural, linguistic and religious diversity make Bosnian population very special. Bosnia and Herzsegovina represents bridge between Europe and Asia connecting Middle European-Balkan and Asia Minor-Anatolian regions. This geographic position strongly influenced the historical destiny of its people. 146