Fotoğraf ve oryantalizm: 19. yüzyılda Osmanlı`nın fotoğrafik temsili

Abstract

Bu çalışmada, Osmanlı'nın fotoğrafik temsilinin, 19.yüzyılda egemen olan oryantalist eğilimler çerçevesinde nasıl inşa edildiği ve Osmanlı'nın bu temsil pratiğine karşı nasıl bir direniş stratejisi geliştirdiği üzerine odaklanılmıştır. ?Fotoğrafik olarak Türk imgesinin temsilinde egemen olan oryantalist eğilim ve Doğulu öteki temsillerinin kökeni nedir?? sorusundan hareketle, 19.yüzyılda özellikle sanat alanında Doğu'ya bakışın meşru temsil biçimlerini oluşturan ve bu temsilleri kurumsallaştıran örneklere yönelinmiştir. Burada Osmanlı'nın fotoğrafik temsiline egemen olan pratikler ilkin onu öncelliyen ve ardından onun çağdaşı olan, Oryantalist resim ve bazı örnekleri ile de oryantalist yazınla ilişkilendirilmiştir.Çalışmanın sorusu ekseninde ortaya atılan hipotezler de Osmanlı'nın fotoğrafik temsiline egemen olan pratiklerin yerel ve evrensel düzeylerde nasıl üretildikleri, biçimlendirildikleri ve tüketildikleri bağlamında iddialar taşımaktadırlar. Osmanlı'nın fotoğrafik imgesinin salt Batı tarafından üretilen bir olgu olmadığı, Doğu'yu temsil eden Osmanlı'nın yerel olarak bu temsilin inşasında etkin olduğu, özellikle metinlerarası bir süreçte inşa edilen imgelemin bu temsili oluşturan kalıpyargılara öncülük ettiği, Osmanlı'nın yüzyıl içerisinde çağdaş iletişim kanallarını kullanarak belli düzeylerde yönetsel bir direniş gösterdiği iddialarından oluşan varsayımlar çalışma içerisinde cevabı aranan tezler olmuşlardır. Osmanlı'nın Batılı oryantalist imgenin karşısına yerleştirdiği Batılı Osmanlı imgesi 19 yüzyılın ikinci yarısında gerçekleştirilen geniş kapsamlı fotoğraf çalışması olan ve ?II. Abdülhamid Albümleri? ve daha çok kültürel odaklı fotoğraf çalışması olan ?Elbise-i Osmaniyye? örneğinde tartışılmıştır.

The main focus of this thesis is to answer how Ottoman?s photographic representation was constructed by channels of 19th century dominant orientalism ideas and how Ottoman developed resistance strategies against this Western based representation practice. In the context of the question ?What are the orientalist tendencies that were dominant to the representation of Turkish image and what were the roots of the Eastern other?s representation?, this thesis focused on the examples of Orientalist representation, especially in art that developed the valid representational forms and the art that institutionalized these forms of representation. In this thesis, practices of Ottoman?s photographic representation were associated with the former and contemporary examples of orientalist painting and some examples of orientalist literature.Hypothesis of this study also argues, how was Ottoman?s photographic representation locally and universally produced, manipulated and consumed. In a general context, the thesis of this study discusses the role of intertextual process within the construction of Ottoman image, and the resistance practice of Ottoman against the Western Orientalist practice via the contemporary channels of communication and also claims that Ottoman?s photographic representation is not only a fact that was constructed by West but also a fact that was constructed by the Ottoman itself within the local dynamics. In the context of these claims, the role of two photographic practices, massive and long-termed ?Abdulhamid II Albums? and culturally oriented ?Elbise-i Osmaniyye Album?, were analyzed.