Enerji dispersiv x-ışını floresans analizinde şiddetlendirme etkisi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, enerji dispersiv (dağılımlı) x-ışını floresans (EDXRF) analizinde, numune içerisindeki analit ve matris konsantrasyonları değiştirilerek, şiddetlendirme etkisinin konsantrasyonla değişimi incelenmiştir. Ayrıca numunedeki analit ve matrislerin konsantrasyonları sabit tutulup, matris elementleri değiştirilerek şiddetlendirme etkisinin değişimi araştırılmıştır. Analit olarak La203, matris olarak da Sb, Pr6°ll' Sm2°3' Eu2°3' Gd2°3' Dv2°3' Ho2°3' Tb2°3' Er2°3 ve T1TI2O3 kullanılmıştır. 2 Numuneler, bilinen konsantrasyonlarda 0,066348 g/cm kalınlığında homojen olarak hazırlanmış ve 100 mCi şiddetindeki Am-241 y~`nalka kaynağı ile uyarılmıştır. Numuneden yayımlanan Ka karakteristik x-ışınları Ge(Li) katıhal sayacında sayılmıştır. Sayaçta meydana gelen pulslar ND 66B çok kanallı puis yükseklik analizörünün 2048 kanalında kaydedilmiştir. Sonuçlar üzerinde soğurma, parçacık büyüklüğü ve çalışmanın temelini oluşturan şiddetlendirme etkisine ait düzeltmeler yapılmıştır. Bilinen analit konsantrasyonu ile şiddetlendirme düzeltmesi yapılmadan önceki ve şiddetlendirme düzeltmesi yapıldıktan sonraki analit konsantrasyonları mukayese edilmiştir.

SUMMARY In this study, the variation of enhancement effect with concentration has been examined changing the concentrations of analyte and matrix in sample in energy dispersive x-ray fluorescence (EDXRF) analysis. Furthermore the variation of enhancement effect, keeping constant the concentrations of analyte and matrix, changing matrix samples, was investi gated. La2Û3 as an analyte and Sb, Pr6°ll' Sm2°3' Eu2°3' Gd2Û3, Dy203, H02O3, Tb203, E^C^ ve Tm203 as matrixes were used respectively. Samples were prepared at known concentrations and a thickness 2 of 0,066348 g/cm homogeneously and excited by Am-241 y-annular source at an intensity of 100 mCi. Characteristic Ka x-rays which are emitted from the sample were counted by means of Ge (Li) detector. The pulses which are produced in the detector were recorded at 2048 different channels by ND 66B pulse hight analyser. In the results which were found in this study, a correction of absorption, particle size effect and enhancement effect were done. The concentrations of analyte before and after making a correction of enhancement, were compared with a known analyte concentration.