ABD`nin üs politikası ve Türkiye: Kuruluşundan bugüne İncirlik Üssü

Abstract

Bu çalışma, İncirlik Üssü'nün Türk-Amerikan ilişkilerindeki rolünü, eleştirel kuram kapsamında Robert Cox'un hegemonya kavramı çerçevesinde ele almaktadır. Tezin amacı, kuruluşundan bugüne İncirlik Hava Üssü'nün tarihine ışık tutmak, hukuki statüsünden, Türk-Amerikan ilişkilerindeki rolüne kadar pek çok tartışmalı konuyu aydınlatmak ve ABD'nin üs politikası çerçevesinde İncirlik'in kuruluş amacını, varlık sebebini ve fonksiyonunu ortaya koymaktır.Birinci bölümde, tarihsel süreç içinde ABD'nin üs politikasındaki gelişim incelenmektedir. Bu bölümde, ABD'nin dünya politikasının ve bu doğrultuda üs edinme amaçlarının ve bu üslerin fonksiyonlarının, dönemsel olarak farklılıklar gösterdiği ileri sürülmektedir. ABD, II. Dünya Savaşı sonrasında kendi hegemonik sistemini kurmak için tüm dünyaya yayılan bir üs sisteminden yararlanmıştır. Bulundukları yerlerde Amerikan gücünü sürekli hatırlatan üsler, ABD'nin ekonomik sistemini, askeri yapısını, değerlerini ve kültürünü yaymasını sağlamışlardır.İkinci bölümde, Türk-Amerikan ilişkileri İncirlik Üssü perspektifinden ele alınmaktadır. Kuruluşundan itibaren İncirlik Üssü'nün hukuki statüsü ve içinde yer aldığı olaylar, Türk siyasetinde ve kamuoyunda İncirlik üzerine tartışmalar incelenmektedir. İncirlik Üssü'nün ABD tarafından kullanımının hangi olaylarda nasıl pazarlıkları konu olduğu gün ışığına çıkarılmakta ve üssün kullanımının ne kadar yasal olduğu tartışılmaktadır.Sonuç bölümünde ise üssün varlığının Türkiye'nin, Amerikan hegemonyasına eklemlenme sürecinde nasıl etkili olduğu ve dış politika kararlarında belirleyici bir baskı aracına dönüştüğü gösterilmeye çalışılmaktadır. Üsler, tüm dünyada bulundukları ülkelerin askerî, ekonomik ve siyasi anlamda Amerikan hegemonyasına entegrasyonunda önemli bir işlev üstlenmişlerdir. Bu çerçevede İncirlik Üssü, sadece çevre ülkeler üzerinde ABD'nin hegemonyasını kurmasında aracı olmamış, bizzat Türkiye'nin bu hegemonyaya dahilinde ekonomik, askeri ve siyasi dönüşüm sürecinin bir parçası olmuştur.

This thesis addresses the role of the Incirlik Base in Turkey-US relations, within the framework of the hegemony concept of Robert Cox under the critical theory. The purpose of the thesis is to shed light on the history of the Incirlik Air Base since its establishment, to illuminate some of the many controversial issues from its legal status to its role in the Turkey-US relations, and to establish the founding purpose, raison d?être and function of Incirlik within the scope of the US base policy.Chapter one takes a look at the historical development of the US base policy. The section suggests that the world policy of the US and its base acquisition purposes and the functions of these bases differ periodically. The US used a base system covering the entire world in order to build its own hegemonic system following the World War II. These bases, which act as constant reminders of American power, enabled the US to promote and spread its economic system, military structure, values and culture.Chapter two addresses the Turkey-US relations from the perspective of the Incirlik Base. The section examines the legal status of the Incirlik Base since its establishment and delves into the events in which the Base was involved as well as the major debates on the Incirlik Base that have taken place in the Turkish political and public arena. Finally, the section reveals which instances have lead to which negotiations for use of the Base by the US and discuses the legality of its usage.The Conclusion attempts to demonstrate the effect of the presence of the Base in the process of Turkey?s integration into American hegemony and how it was transformed into a decisive instrument of pressure in foreign policy decisions. All around the world, the US military bases have assumed an important function in the integration of the host countries under the American hegemony in a military, economic and political sense. In this framework, the Incirlik Base has been not only an instrument of the US in establishing its hegemony on neighbouring countries, but also a part of the economic, military and political transformation process through which Turkey became included in this hegemony.