XVII-XVIII ve XIX. yüzyıllarda Fransız seyahatnamelerinde Osmanlı toplumu

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'na seyahat eden gezginler, her dönemde kendilerinden önce aynı seyahate çıkan gezginlerin seyahatlerini okurlar. Böylece, daha seyahate çıkmadan önce kendi toplumlarına yerleşmiş önyargılarla hareket ederler ve kendi toplumlarıyla kıyaslayarak farklılıkların üzerinde dururlar. Yani, ?olanı? olduğu gibi yazmak yerine, ?olması gerekeni? yazarlar. Bunun sonucunda da, yaratılan imgeler, Batılı/Fransız gezginlerin gözlemlerine olduğu gibi kafalarındaki düşüncelere, yola çıkmadan önce var olan önyargılarına da bağlıdır. Bu nedenle, Fransız seyahatnamelerinden Osmanlı İmparatorluğu'na ve başta Türkler olmak üzere, Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşayan halklara ilişkin yansıyan imgeler gerçeğin yansıması olmayabilir. Bu doğrultuda çalışmamızda, XVII-XVIII ve XIX. yüzyılda ülkemize gelen çeşitli meslek gruplarından Fransız gezginlerin seyahatnamelerini ele alarak, çeşitli toplumsal kitleler çerçevesinde Osmanlı toplumunun nasıl şekillendiğini ve imgelerin nasıl oluştuğunu gözler önüne sermeye çalıştık. Bu amaçla XVII-XVIII ve XIX. Yüzyıllarda Fransız Seyahatnamelerinde Osmanlı Toplumu isimli çalışmamızı üç ana bölüme ayırdık:Seyahatnameler ve Gezginler adlı Birinci Bölümde, seyahatname ve gezgin konusunda çeşitli bilgilere, Ortaçağdan XVII. yüzyıla kadar uzanan dönemde Batılıların Doğu seyahatleri ve amaçlarına, Batı'da ve Fransa'da Türklere ilişkin genel bilgilere ve Ortaçağdan XVII. yüzyıla kadar Türklere ilişkin bilgi veren seyahatnameler ve yazarlarına, son olarak da çalışmamızda ele aldığımız gezginler ve güzergahlarına yer verilmiştir. XVII-XVIII. yüzyıl Osmanlı Toplumu adlı İkinci Bölümde ve XIX. yüzyıl Osmanlı Toplumu adlı Üçüncü Bölümde köyler, kasabalar, kırsal alanlar ve kentler alt başlıkları altında, gezginlerin köyler, kasabalar, kırsal alanlar ve kentlere ilişkin gözlemleri, daha sonra da çeşitli alt başlıklar altında Müslümanlar, Gayrimüslimler ve kadınlara ilişkin gözlemleri incelenerek, imgelerin nasıl oluştuğu tespit edilmiştir.

The Voyagers who travel in the Ottoman Empire Lands read the journeys of the voyagers that were done before them. By this way they move with the prejudices that were placed in their societies and by comparing with their societies they emphasize on the differences. In other words instead of writing `the present ones as they really are ` they write the `the ideals`. As a result of this the images created in the observations of the western/french voyagers are not only dependent on their ideas but also on the prejudices that are formed before the journeys. For this reason in the French Books of Travel especially Ottoman and Turkish Society images may not reflect the reality. In this direction in our study we take into consideration the french voyagers that come into our country with different occupations in the XVII th, XVIII th and XIX th century. We also try to reveal how the ottoman society is formed and how the images are established in the frame of different social masses. With this aim we divide our study called The Ottoman Society in the french books of travel in the XVII th century, in the XVIII th century and in the XIX th century in three main partsIn the first part called Books of Travel and Voyagers some general information about voyagers, about that period, and the voyagers who mention about the Turkish people for the defined period and their travelling aims about eastern journeys of the western voyagers in the period starting from middle ages up to XVII th century are mentioned. Finally in our study some information about the voyagers that we examine and their routes are also mentioned. In the second part called XVII th and XVIII th Century Ottoman Society and in the third part called XIX th century Ottoman Society; with the help of the subtitles as villages, towns, rural areas, cities, primarily the observations relating these places, then with the help of other subtitles as: Muslims, Non Muslims, and women the observations relating these concepts are mentioned and how these concepts are established are also stated as well.