Erzurum yöresi besi sığırcılığının mekanizasyon durumu, sorunları ve çözüm yolları üzerine bir araştırma

Abstract

ÖZET Bu araştırmada Erzurum yöresi besi sığırı ahırlarında havalandırma, aydınlatma, sulama, yem hazırlama, yem ve ot dağıtma, ahır temizliği ve diğer ahır yan işlerinde uygulanan geleneksel çalışma yöntemlerinin teknik açıdan yeterliliği ve işgücü verimliliği incelenmiştir. Ayrıca bu çalışma yöntemlerinin yetersiz ve verimsiz kaldığı kritik noktaları belirlemek ve yöre koşullarına uygun alternatif ahır mekanizasyon sistemlerini ahır tip ve kapasitelerine göre seçmek, bu çalışmanın amacını oluşturmuştur. Yöredeki besi sığırı ahırları teknik yönden yetersizdir. Mikroklimanın oluştuğu ilçeler dışında kışları aşırı soğuk olan Erzurum yöresi için açık ve yarı açık serbest ahırlar uygun değildir. Yetersiz doğal havalandırma nedeni ile kapalı ahırlar, aşırı sıcak (18- 21 °C) ve nemli (%70-85), karbondioksit (3450-4616 ppm) ve amonyak (23-28 ppm) gaz konsantrasyonları yönünden çok kirlidir. Kapalı ahırların doğal aydınlatması da yetersiz bulunmuştur (9-48 lx). Yapay aydınlatmada genellikle akkor telli elektrik ampulleri yansıtıcısız olarak kullanılmaktadır. Elektriksel aydınlatmada lamba tipi, birim ışık şiddeti, aydınlatma tipi ve lamba dizilişi uygun belirlenmediği için, yemleme ve gübre temizleme bölgelerinde aydınlık şiddetleri çok yetersizdir (4-37 lx). Ahırlardaki geleneksel çalışma yöntemleri, genellikle 50-60 BHB'lik ahır kapasitelerinden sonra BHB başına düşen işçilik gereksinimini artırmıştır. Bu kapasitelerden sonra sulama, yem hazırlama, yem ve ot dağıtma, ahır temizliği vd. ahır işlerinin tümünde mekanizasyona gidilmedikçe işçilik artışının önüne geçilemeyecektir. Bu nedenle, 60 BHBye kadar kısmi mekanizasyon uygulanabilirse de, daha büyük kapasiteli ahırlarda tüm ahır işlerinde mekanizasyona gidilmelidir. Yörede yaygın olan bağlı tip ahır besiciliğinde, alternatif ahır mekanizasyon sistemleri ile, kapasitelere göre %65-80 arasında işçilik tasarrufu sağlanabilir. Serbest ahır sistemlerinde ise, bağlı ahırlarda mekanizasyon ile sağlanan işçilik verimliliğinin iki katına ulaşılabilir. Yörede uygulanan geleneksel ahır çalışma yöntemleri ile bir işçi ancak 30 BHB'nin bakımını üstlenebilirken; alternatif mekanizasyon uygulamaları ile geleneksel ahırlarda 50 BHB, modern ve yarı modern ahırlarda 100 BHB ve serbest ahırlarda da 200 BHB kapasiteli bir ahırın işlerini yürütebilecektir.

SUMMARY In this study, the productivity and sufficiency of the conventional housing systems and working methods used in ventilation, interior lighting, watering, mixed-feed making, distribution of mixed-feed and hay, waste facilities, and other works in the beef cattle housing in Erzurum province were investigated. The critical points in which conventional working methods are insufficient and unproductive were determined. Suitable alternative stall mechanization systems to regional conditions were chosen according to stall types and stall capacities. The regional beef cattle stalls are insufficient from technical point of view. In Erzurum province, which is extremely cold, except some of its towns with microclimate, open and semi-open free stalls are not suitable. Because of poor ventilation, beef cattle housing are excessively warm (18-21°C), moist (70-86% RH), and dirty due to carbondioxite (3450-4616 ppm) and ammonia (23-28 ppm) gas concentrations. Also, daylight illuminance is poor (9-48 Ix). For the artificial lighting, incandescent lamps without luminaire are used. In the electrical lighting, illumination levels of feeding and manure handling areas were very insufficient (4-37 Ix), because the light type, illuminance, interior lighting type, and lamp location are not suitable. With the conventional working methods in the stall bam, labor requirements per cattle unit (CU) were usually increased after the capacity of 50-60 CU. As long as feed making, distribution of mixed-feed and hay, manure handling etc. are not mechanized, cost of labor will increase after the capacity of 50-60 CU. Therefore, in the stall bams up to the capacity of 60 CU, particial mechanization may be sufficient, but for more than this capacity fully mechanization is absolutely required. In the tying stalls which are common in this region, with alternative mechanization systems, the cost of labor can be increased at about 65-80% with respect to stall bam capacity. The labor saving in the free stall systems is two times more than that in the tying stalls. By conventional working methods, one worker can care for 30 CU, but by alternative mechanization systems, the same worker can care for 50 CU in conventional stall bams, 100 CU in the modem and semi-modem stall bams, and 200 CU in the free stalls.