1950-1960 yılları arasında Türkiye`de resim ve çoksesli müzik alanlarında geleneksel kaynaklara yönelimler

Abstract

Bu tez, 1950'li yıllarda Türkiye kültür-sanat ortamının bir kesitini, ressam ve bestecilerin geleneksel kaynaklara yaklaşımını ortaya koyma yoluyla irdelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın resim ve çoksesli müzik gibi farklı iki sanat disiplini arasında bir karşılaştırmaya giderek yapılması, bu tür karşılaştırmalı çalışmaların azlığı nedeniyle önem taşır.Tezde, dönemin Türkiye'sinin sosyo-politik ve sanatsal özelliklerine konu bağlamında kısaca değinilmiştir. Öncelikle 1950'li yılların süreli yayınlarında yer alan yazılar olmak üzere, dönemle ilgili kitap, makale ve bildiriler ışığında yapılan çalışmalarda, söz konusu süreçte resim ve çoksesli müzik alanlarında sanat gündemini oluşturan tartışmalar irdelenmiştir. Ayrıca, bu konuda çalışmalar yapan sanatçılara ve önem taşıyan etkinliklere yer verilmiştir.1950-1960 yılları arasında Türkiye, Demokrat Parti iktidarı altında yeni bir yola girer. Bu doğrultuda Türkiye sanat ortamı da hareketlenir. Hem resim hem de çoksesli müzik alanlarında, sanatçılar, önceki yıllara olduğu gibi geleneksel kaynaklara başvurma yolunu izlemeyi sürdürürler. Aynı zamanda, nasıl millî sanat yaratılabileceği sorunu/sorusunun başlıca çözüm önerisi olarak da görülen geleneksel kaynakları sanat yapıtlarına aktarmak, 1950'li yıllarda da çok tartışılan bir konu olarak dikkati çeker.Sonuç olarak resimde 1940'lı yıllardan, çoksesli müzikte ise Cumhuriyet'in ilanından da önce gündeme gelen ?sentez? düşüncesi, 1950'li yıllarda da etkinliğini koruyarak, sanat ortamlarında, özellikle millî sanat yaratma konusunda tartışmalara temel olur. Bu çerçevede resim alanında sanatçılar, geleneksel Osmanlı sanatlarını ve Anadolu el sanatlarını, Anadolu uygarlıklarının sanatlarını ve Anadolu halk resmini kaynak olarak kullanırlar. Çoksesli müzik alanında ise daha çok Türk Halk Müziği üzerinde durulurken, Klasik Türk Müziği, Tasavvuf Müziği gibi geleneksel müzik kültürlerinin de sanatçılar tarafından kaynak olarak kullanıldığı görülür.

This thesis aims to put forward the cross section of culture-art environment by examining the approach of painters and composers to traditional sources in Turkey in 1950?s. The study being made by comparing two different art disciplines such as painting and polyphonic music is important as this kind of comparative studies are very rare.In the thesis, Turkey?s socio-politic and artistic properties of the period are briefly explained. First of all, the discussions forming the art agenda in painting and polyphonic music fields in mentioned period that are present in light of the texts in the periodicals, books, articles and announcements of 1950?s were examined.Between 1950 and 1960, Turkey chose a new path under the Demokrat Party government. Artists continue to take advantage of traditional sources as before in both painting and polyphonic music fields. At the same time, the subject of transferring traditional sources to works of art was discussed a lot in 1950?s as the answer of the question how a national art can be created.The synthesis idea which aroused before 1940?s for painting and before proclamation of the republic for polyphonic music, continued to be effective in 1950?s and became a basis for discussions related with the national art creation in artistic environments. In this context, artists related with painting use traditional Ottoman art, Anatolian handcraft, Anatolia civilization art and Anatolian folk painting as source. Artists related with polyphonic music field mostly use Turkish Folk Music and also traditional music cultures as source.