`Müteşâbih` kavramının kelam literatüründeki anlam ve değeri

Abstract

Muhkem ve Mütaşabih ayrımı Kur'an dilindeki farklılığı yansıtmaktadır. Muhkem ve müteşâbih, birbirlerinin zıttı değil, aksine birbirlerinin tamamlayıcısı konumundadırlar. Müteşâbih, genel olarak anlamı kapalı ayetler olarak tanımlanmıştır. Fakat müteşâbih, tecrübemize konu olamayan alanın, bizim duyu alanımıza açılabilmesine yönelik olarak kullanılan ifadelerin oluşturduğu kısımdır.Allah ve gayb alemi hakkında konuşan, bu alanlara dair bilgilendirmeler yapan, kullandığı yöntemlerle bu sahayı algı dünyamızın içerisine yerleştirmeye çalışan ifadeler müteşâbih'i oluşturmaktadır. Müteşâbih kelimesinin kök itibariyle, benzemek anlamını taşıması bu açıdan önemlidir. çünkü metafizik alana dair ifadeler, tecrübemize konu olan alana ait `benzetme'lerle bize sunulmaktadır.Muhkem ise insanın tecrübe ettiği alana verilen addır. Ahlaki, kültürel, sosyal, siyasi, ekonomik insanın tüm ilişkilerini gerçekleştirebileceği alan, varlığının da içerisinde oluştuğu muhkem alandır. İnsan bu alanda kendisi, yaratıcısı ve evren ile kurduğu tüm ilişkileriyle değerlendirilmeye tabi tutulur. İnsanın anlam kazanacağı ve anlam katacağı alan burasıdır. Kelimenin kökü dikkate alınacak olursa, bu alan sağlamlaştırmaya, mükemmelleştirmeye, olumsuzluklardan alıkoyup insanı güçlü kılmaya dönüktür. Bu yüzden ayette (3/7) bu kısım ümmü'l kitap olarak adlandırılır; yani bu alan insan için temel ve köktür.Anahtar Kelimeler: Müteşabih, Muhkem, Ümmü'l Kitap

Discrimination between Muhkem and Müteşabih reflect the difference in the language of the Qu?ran. They aren?t contrary to each other, however they are complementary. Müteşabih ,in general, has been described as meaning-hidden verses. But, Müteşabih is a part of expressions used for the field that cannot be the subject to our experiences to be opened to our sensory field.Expressions which tell about God and the Invisible World, inform about these fields and try to dispose this field into our sense of world with the methods that they use make up Müteşabih. Considering the root of the word Müteşabih, it?s very important to mean ?correspond?, because expressions about metaphysics are offered to us, with the comparisons belonging to the field that is subject to our experience.Muhkem is the name given to the field that people have experienced. The field that a person who is moral, cultural, social, political and economic can actualize all his/her relationships is also the field in which his/her presence is formed. The person is put through the evaluation about the relationships that s/he associates with himself/herself, his/her creator and the universe. This is the field that a person takes a new meaning and give it a meaning. Regarding the root of the word, this field is oriented to reinforcement, refinement and making the person powerful by delaying him/her from the troubles. Therefore, in the verse (3/7), this part is named as Ümmü?l Kitap. That?s, this field is the basic and radical for the person.Key Words: Müteşabih, Muhkem, Ümmü?l Kitap