İnorganik tuzlarla ön muamelenin tuzlu (NaCI) koşullar altındaki tohum çimlenmesine etkisi

Abstract

ÖZET Triticum vulgare ev. Haymana (buğday), Hordeum sativum ev Hudson (Arpa), Zea mays ev lnfra-180(Mısır), Lens esculenta ev (Kırmızı Mercimek), Glycine max ev. (Soya Fasulyesi) ve Vicia sativa ev. (Adi Fiğ) tohumlarının çimlenmesi üzerinde tuz (NaCI).un stres etkisi ve bu stresi yenmek için bazı inorganik tuzlarla ön muamelesi laboratuvar koşullarında incelenmiştir. Amaca yönelik olarak her bir tohum çeşidinden bir miktar alınıp, su ve Ca(N03)2.4H20, CaCI2, K2HP04.3H20, Na2HP04.12H20, MgS04.7H20, Na2S04, KCI tuzlarının %1, %2, %3, %4 lük çözeltileri ile 10°C de 2 ve 6 gün ön muamele yapılmıştır. Daha sonra tohumlar, 10°C ve 20°C'lerde, su ve 3 ayrı molaritede NaCI içerisinde 7 gün çimlenmeye bırakılmıştır. Bu süre sonunda; çimlenme, kök ve gövde uzunluğundaki değişimler incelenmiştir. Yukarıdaki ortam koşullarında tuzun olumsuz etkisinin her tohumda belirgin olduğu ve bu etkinin tohum çeşidine göre değiştiği gözlenmiştir. İnorganik tuzlarla ön muamele görmüş tohumlardan soya fasulyesi hariç diğerleri, tohum çeşidine göre farklı oranlarda etkilenmiştir. Tohumlar farklı tuzun, farklı çözeltilerinde, farklı etkileşim göstermiştir. Buğday 7 tuzun hepsi ile, arpa Na2S04 hariç diğerleriyle, fiğ Na2HP04 ve K2HP04 hariç diğerleriyle, mercimek Ca(NC>3)2,CaCI2 ve MgS04 ile NaCI'ye karşı direnç sağlamıştır. Mısır sadece Ca tuzlarından etkilenmiştir. Genelde %1 ve %2 lik çözeltiler daha etkili olmuştur, ön muamelenin yanı sıra farklı sıcaklık uygulamalarınında çimlenmeyi etkilediği gözlenmiştir. Çalışma koşullarında tohumlar 2 ve 6 gün gibi farklı sürede ön muamele yapılmıştır. Elde edilen değerler arasındaki fark, çoğunlukla 2 gün, buğday ve fiğin birkaç uygulamasında 6 gün lehinde önemli, bazı durumlarda ise her iki uygulama arasındaki fark önemsiz bulunmuştur. -~. Sonuçta inorganik tuz çözeltileri ile ön muameleye tabi tutulmuş bazı tohumlarda NaCI'ye karşı tolerans sağlanmıştır. Bu nedenle, tuzlu tarım alanlarında bu yöntemle tarım yapılması özendirilebilir.

11 SUMMARY The stress effect of NaCI on germination of the seeds of Triticum vulgare cv., Hordeum sativum cv, Zea mays cv, Lens esculenta cv, Glycine max cv and Vicia sativa cv and osmotic priming with some inorganic salts to overcome the stress were investigated in laboratory conditions. To osmotic priming every seed lots were prepared by soaking with water and 1%, 2%, 3%, 4 % of Ca(N03)2.4H20, CaGI2.K2HPO4.3H2O, Na2HP04.12H20, MgS047H20, Na2S04) KCI for and 6 days at 10°C. The seeds prepared in this manner were allowed to germinate in water and three different molarity of NaCI solutions at 1 0°C and 20°C for 7 days. At the end percentage of the germination and lengths of radicula and plumula were measured and their variations were studied. In. these conditions, the negative effects of salt were prominent in every seed but varied with seed kinds. It is witnessed that seeds treated in this study, with the exception of soybean, have been fairly effected by osmotic priming with inorganic salts. Seeds have also been effected differently by different salts with their different solutions; Wheat with each salt, barley with each salt except Na2S04, common vetch with all the other salts with the exception of Na2HP04 and K2HP04, lentil with Ca(N03)2,CaCİ2 and MgS04 gained resistance against NaCI. Maize has been effected only by salts containing Ca. In general solutions of salts at 1% an 2% have been more effective. It was also observed that apart from the results obtained by osmotic priming, germination process was effected at different temperatures. During our study seeds were left to osmotic priming for 2 and 6 days respectively. In some cases the differences between the values obtained, though in some cases of wheat and common vetch it is 6 days which seems to be prominent but in general 2 days, have not been of great concern for both treatments. As a result some seeds, left to osmotic priming with inorganic salts, gained resistance against NaCI. So using this method, it is advisable and encouraging to farm saline soils.