Haldun Taner hayatı, sanatı ve eserleri

Abstract

Türk tiyatrosunun ve öyküsünün önemli isimlerinden biri olan Haldun Taner aynı zamanda toplumun sıkıntılarına reçeteler üreten bir aydındır. Ellinin üzerinde öykü yazan Haldun Taner, toplumun yozlaşması, yaşama sevinci, ölüm, cinsellik, sosyal eleştiri, fetişizm, özgürlük, sevgi, sömürü gibi temalarda eserler verir. Öykülerindeki kurgu yapısına bakıldığında tek bir gelişim görülmez. Eserin merkezinde bir ve birden fazla kişi olabildiği gibi bir obje, mekân, sembol, durum ve mektuptan yararlanır. Biyografik anlatımın kullanıldığı eserlerde yazar öykü dünyasından hareketle gerçek yaşama ışık tutar. Modern Türk öyküsünde ironi ve alışkanlıkları kırma tekniğini deneyen yazar, bu tarzın edebiyatımızdaki öncüsü olmuştur. Eserleri dil özellikleri bakımından incelendiğinde kelime isim, fiil, sıfat sıralaması ile devam eden bir çizgide gelişim gösterir. Yabancı dil kullanımında da İtalyanca ve Fransızca kelimelerin yoğunluğu dikkat çekicidir. Taner'in tiyatrolarında ise yozlaşma, kentleşme, eleştiri, aldatma ve çatışma temaları ön plana çıkmıştır. Tiyatro sahasında dramatik tarzda eserlerle başlayan Taner, epik tiyatroyla devam edip kabare tiyatrosuyla edebiyatımızda yeni bir çığır açmıştır. Tiyatrolarında da mizah ve ironiyi ön planda tutan yazar, toplumumuzun dertlerini alaysamalı bir dille eleştirir. Yer yer tarihten hareket eden yazarın tüm çabası yaşadığı ülkenin demokrasisine bir şeyler katmaktır. Haldun Taner, günlük konularda yazdığı fıkra ve anı tarzındaki eserlerde de toplumun nabzını tutmaya çalışır.Bu tez, Haldun Taner'in hayatı ve sanatını ele almakla birlikte öyküleri ve tiyatrolarını detaylı bir şekilde inceleyerek edebiyat tarihindeki yerini belirgin hâle getirmiştir.Anahtar Kelimeler: Haldun Taner, Öykü, Tiyatro, İroni, Eleştiri,

Haldun Taner, as one of the eminent figures of Turkish theatre(drama) and narration, is also an intellect who finds solutions to the problems of the society.Haldun Taner, the writer of the stories over fifty, presents works on the themes such as the corruption of the society, joy of life, death, sexuality, social criticism, fetichism, freedom, love and exploitation.Taking the fictional structure in his narratives into consideration, no progress can be seen. As one or more characters can be found in the centre of his work, he uses an object, a space, a symbol, a situation or a letter. The writer throws a light on the real life from the story life in the works which the biographic narration is employed.Haldun Taner, who tried the techique of irony and defamiliarization in modern Turkish story, became the pioneer of this style in our literature. When his works are examined in terms of the language properties, word shows a development in the ongoing line with the sequence of noun, verb and adjective. The intensity of the French and Italian words is remarkable in his use of foreign language. As for Taner?s theatrical plays, the themes of corruption, urbanization, criticism, deception(cheat), and conflict(clash) come into prominence. Taner, who had started with dramatic works in theatre and continued with epic theatre, marked a new epoch with the cabaret theatre in our literature.Prioritising the sense of humour and irony in his plays, the playwright criticises the sorrows of our society in a satirical way.Acting from the history at times, the whole endeavour of the writer is to contribute somethings to the democracy of his country. Haldun Taner tries to feel the pulse of the society as well as in the works he wrote as memoirs and narratives about daily subjects.This thesis makes Haldun Taner?s place apparent in the history of literature by examining his narratives and plays in detail as well as treating his life and art.