Kafkas, Anadolu ve Erzurum balarısı (Apis mellifera l.) genotiplerinin Erzurum koşullarındaki performanslarının belirlenmesi ve morfolojik özellikleri

Abstract

ÖZET KAFKAS, ANADOLU VE ERZURUM BALARISI (Apis mellifera L.) GENOTİPLERİNİN ERZURUM KOŞULLARINDAKİ PERFORMANSLARININ BELİRLENMESİ VE MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ Kafkas, Anadolu ve Erzurum balansı genotiplerinin (Apis mellifera L.) Erzurum koşullarındaki performansları ile çeşitli morfolojik özelliklerinin incelendiği bu araştırmada; kışlatma ve üretim dönemleri için hesaplanan yaşama gücü değerleri sırasıyla Kafkas grubunda % 81.82 ve % 70.00, Anadolu grubunda % 90.00 ve % 77.78 ve Erzurum grubunda ise % 100.00 ve % 90.00 olarak bulunmuştur. Deneme kolonilerinden Kafkas grubunda % 18.18'i ve Anadolu grubunda % 10.00'u kışın tamamen sönerken, Erzurum grubunda kışlatma döneminde koloni kaybı olmamıştır. Kafkas,- Anadolu ve Erzurum gruplarında bahara canlı çıkabilen kolonilerdeki ortalama gıda tüketimi sırasıyla 4.1Ü0.25, 4.26±0.28 ve 5.28±0.22 kg/koloni ve ortalama populasyon azalması ise aynı sırayla % 47.49±1.90, % 32.63±2.91 ve 32.12±1.82 olarak hesaplanmıştır. Kafkas, Anadolu ve Erzurum genotiplerinin ortalama anlı çerçeve miktarı sırasıyla 15.62±1.04, 17.08Ü.24 ve 18.49±1.25 ad/koloni ve ortalama yavru alanı miktarı ise aynı sırayla 3055.63±280.31, 3584.28±271.91 ve 3897.03±303.24 cm2/koloni olmuştur. Farklı gruplardaki (Kafkas, Anadolu, Erzurum) kolonilerin nektar akımı dönemindeki ortalama ağırlık kazançları sırasıyla 36.00±3.83, 38.64±5.78 ve 35.80±5.15 kg/koloni; bir dakikada uçuşa çıkan ortalama an sayılan sırasıyla 72.86±13.83, 69.71±5.30 ve 94.29±15.63 ad/koloni ve ortalama bal verimleri ise sırasıyla 30.62±3.22, 32.63±5.17 ve 35.41±5.36 kg/koloni olarak belirlenmiştir. Uygulanan testler sonucunda en sakin genotipin Kafkas ansı, en yağmacı genotipin Anadolu ansı olduğu ve genotiplerin oğul verme isteği bakımından birbirlerine benzer özellikler gösterdikleri saptanmıştır. Kolonilerin kışlatma dönemindeki gıda tüketimleri ile populasyon azalması değerleri arasında r=M).320, ergin an gelişimleri ile kuluçka üretim etkinlikleri arasında r=+0.390 düzeyinde önemli bir korelasyon bulunmuştur (P<0.05). Ayrıca kolonilerin nektar akımıdönemindeki ağırlık kazana değerleri ile bal verimleri arasında da oldukça yüksek ve pozitif bir korelasyon (r=+0.962) hesaplanmıştır (P<0.01). Genotiplerin morfolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla her genotipten şansa bağlı olarak seçilen 5'er koloniden toplam 15 an örneği alınmıştır. Her bir örneğe ait 10'ar birey üzerinde 31 adet morfolojik karaktere ilişkin biyometrik ölçümler yapılmış ve grupların birbirinden ayrılmasında tek değişkenli ve çok değişkenli istatistik analiz metodlan kullanılmıştır. Yapılan dislcriminant analizi sonucunda analize dahil edilen 22 morfolojik karakterden 4'ünün (sırasıyla dil uzunluğu, altıncı sternit genişliği, mum salgı yüzeyleri arası mesafe ve kübital b damar uzunluğu) genotiplerin sınıflandırılmasında önemli düzeyde etkili (PO.000) oldukları görülmüştür. Birinci diskriminant fonksiyonunun toplam varyansın % 91.49'u ve ikinci diskriminant fonksiyonunun ise % 8.51 'i düzeyinde bir ayırım sağladığı saptanmıştır. Örnek bireylerinin diskriminant fonksiyonlarınca tahmin edilen doğru sınıflandırma düzeyi Kafkas genotipi için % 68, Anadolu genotipi için % 82 ve Erzurum genotipi için ise % 42 olmuştur. Kafkas ve Anadolu genotiplerini temsil eden örnekler çok büyük ölçüde farklı gruplar oluştururlarken; Erzurum genotipinde daha çok Kafkas genotipi ile olmak üzere Kafkas ve Anadolu genotipleri ile iç içe geçme (overlapping) olduğu belirlenmiştir.

Ill SUMMARY DETERMINATION OF THE PERFORMANCES OF CAUCASIAN, ANATOLIAN AND ERZURUM HONEYBEE (Apis mellifera L.) GENOTYPES IN ERZURUM CONDITIONS AND THEIR MORPHOLOGICAL CHARACTERS The performances of Caucasian, Anatolian and Eminim honeybee (Apis mellifera L.) genotypes in Erzurum conditions and their various morphological characters were examined. The survival rates of genotypes for the wintering and production periods were found to be 81.82 % and 70.00 %, 90.00 % and 77.78 %, 100.00 % and 90.00 % respectively. During the wintering period, 18.18 % and 10.00 % of the colonies in Caucasian and Anatolian groups died respectively; but there was not any loss of colony in Erzurum group. The average food consumption of Caucasian, Anatolian and Erzurum -groups were determined as 4.11±0.25, 4.26±0.28 and 5.28±0.22 kg/colony respectively; but the average population decrease in those groups were 47.49±1.90 %, 32.63±2.91 % and 32.12±1.82 % in the same order. The average number of frames covered with bees in Caucasian, Anatolian and Erzurum genotypes were 15.62±1.04, 17.08±1.24 and 18.49±1.25 frames/colony; and the average amount of brood were 3055.63±280.31, 3584.28±271.91 and 3897.03±303.24 cm2/colony respectively. The average weight gains of the colonies in different groups (Caucasian, Anatolian and Erzurum) were found to be 36.00±3.83, 38.64±5.78 and 35.80±5.15 kg/colony; the average number of flying bees per minute per colony were found to be 72.86±13.83, 69.71±5.30 and 94.29±15.63 and the average honey yield were found to be 30.62±3.22, 32.63±5. 17 and 35.41±5.36 kg/colony respectively. Caucasian group was the most gentle and Anatolian group was the most robbing ecotype among the others. However, genotypes were smilar in respect to swarming tendency. High and significant correlations (P<0.05) were calculated between the food consumption and population decrease (r=-0.320) and between the development of colony population and brood production (r=+0.390). In addition, there was a positive and high correlation (r=+0.962) between the honey yield and weight gains of colonies during honey flow (PO.01).JV In each genotype a total of 15 bee samples from 5 colonies were taken by random to measure the morphological characters. Total of 31 morphological characters were measured from each sample (n=10) and univariate and multivariate statistical analysis methods were used to classify the genotypes. According to the stepwise discriminant analysis method, 4 morphological characters (length of proboscis, width of sternite 6, distance between wax mirrors and cubital vein b) were significantly important in terms of the classifying of genotypes (PO.OOO). It was found that 91.49 % and 8.51 % of the total variation were determined by the first and second discriminant functions respectively. The correct classifying rate of individuals of sample by discriminant fonctions were 68 % for Caucasian, 82 % for Anatolian and 42 % for Erzurum genotype. It was found that the samples represented Caucasian and Anatolian genotypes were distinct groups. However, Erzurum genotype overlapped Anatolian and mostly Caucasian genotypes.