XVI. yüzyılda Bozdoğan kazasının sosyal ve ekonomik yapısı

Abstract

Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Aydın?a bağlı Bozdoğan kazası, Malazgirt zaferinden sonra Türk boylarının yerleştiği merkezlerden biri olmuştur. Aydınoğullarının hüküm sürdüğü bölgenin tamamen Osmanlı topraklarına katılması ise 1426?da II. Murat zamanında olmuştur. Osmanlı devletinin bölgeyi ele geçirmesinden sonra Bozdoğan, Aydın sancağına bağlı bir kaza haline gelmiştir. Bozdoğan merkezi ve bunun etrafında gelişen karye, mezra, çiftlik gibi pek çok iskân merkezi bulunmaktadır. Bozdoğan 1478 tarihinde nahiye olarak karşımıza çıkmaktadır. Fakat zamanla stratejik öneminden dolayı kaza itibar olunmuştur. 1478 ve 1529 tahrirlerinde mahalleye rastlamadığımız Bozdoğan?da 1573 tarihli defterde bir tane mahalle bulunmaktadır. Kazaya bağlı köy ve mezra sayıları da zamanla artmıştır. Bu çerçevede köy sayısı 33?ten 39?a yükselmiştir. Artan bu iskân sahalarına ilişkin olarak bölgenin nüfusunda da belli ölçüde artış görülmektedir. 1478 tarihinde 4.806 olan nüfus 1573?te 6.380 olmuştur. Kazadaki iskân merkezlerinin ekonomik faaliyetleri tarıma dayalı olup Bozdoğan kazasında başlıca buğday, arpa, yulaf, çavdar, susam, keten, kendir ve pamuk yetiştirilmiştir. Bu ürünlerden alınan vergiler tımar sisteminin bir gereği olarak has, zeamet ve tımar olarak askeri statüye sahip olanlar arasında paylaştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Anadolu, Aydın, Bozdoğan, Tahrir, İskân, Ekonomi.

Bozdoğan district on the Aydın where it has been home to many civilizations throughout history, has been one of the centers that Turkish tribes settled after the victory of Malazgirt. This district in which the Aydınoğulları ruled, was added Ottoman Empire during the epoch of the Murad II in 1426. After the area was conquered by Ottoman Empire, Bozdoğan became a district on the sanjak of Aydın. Bozdoğan has a downtown and also there are many housings located such as villages, farms, and hamlets around the area. Bozdoğan seemed to be a village in the tahrir register of 1478. But over time, due to the strategic importance, it became a town. According to the tahrir registers of 1478 and 1529, neighborhoods were not encountered in Bozdoğan; however, only a neighborhood encountered in the tahrir register of 1573 in Bozdoğan district. Over time, the number of villages and hamlets have increased in the district. In this context, the number of villages increased from 33 to 39. Depending on the increase in housing, the population of the region has increased a particular extent. The population was from 4,806 in 1478 to 6,380 in 1573. Economic activities of residential communities based on the agriculture in Bozdoğan district. The major agricultural products of Bozdoğan district in which it has fertile land, are wheat, barley, oat, rye, sesame, flax, hemp, and cotton. Taxes on these products, as a requirement of timar system apportioned among military status such as has, fief, and timar. Key words: Anatolia, Aydın, Bozdoğan, Tahrir, Housing, Economy