15. yüzyıl divanlarında kozmik unsurlar

Abstract

Şairlerin sanatlarını güven ve refah ortamı içinde icra ettikleri 15. yüzyılda özellikle merak uyandıran unsurların, yaratılışla ilgili tasavvurların, gökyüzü sakinlerinin kısaca kozmik âlemin şiirlere çokça konu edildiği görülmektedir. Bu unsurları şiirlerine işlerken şairler, yalnızca kelimelere vakıf olmadıklarını içinde yaşadıkları evrenin sakinlerini yani felek kavramını, gezegenleri, yıldızları, yıldız kümelerini, burçları ve diğer kozmik unsurları yakından tanıdıklarını gözler önüne sermişlerdir. Bu unsurlar, güneş ve ayda olduğu gibi bazen şekilleri ve bulundurdukları vasıfları itibariyle sevgiliye benzetilmiş ve aşık için eşsiz oluşu şeklinde dile getirilmiştir. Bazen de felekte olduğu gibi gerek sürekli dönüşü, gerekse yükseklerde bulunuşu, ulaşılmaz oluşu gibi özelliklerinden dolayı olumsuzluklarla birlikte anılmıştır. Netice itibari ile şairler, farklı tasavvurlarla ve çağrışımlarla şiirlerine güzellik katmanın yanı sıra bu tür kullanımlarla da bizlere hayal gücünü genişletme adına eşsiz imkanlar sunmuşlardır.Anahtar Sözcükler: Gökyüzü, felek, yıldız, kozmik unsurlar, 15.yüzyıl

Poets performed their art in safet and welfare environment in 15th century. Classical Turkish poets used especially elements of intriguing about genesis and cosmic realms as material. Besides they used concept op fate, planets, stars, star clusters, bushings and other cosmic elements. The cosmic elements had been used as instrumentality for loved as simile. The cosmic elements was analyzed as continuous spin, being high and inaccessible. Consequently, poets offer unique opportunities different layers of imagination and poetry as well as the connotations.Key Words: Firmament, sphere, star, cosmic elements, 15th Century