Ahmet Fehmi`nin Letâif-i Fıkarât adlı eseri ve tahlili

Abstract

Mizah, can sıkıcı, olumsuz, rahatsız edici, bıktırıcı vb. olumsuzluklar barındıran menfi söz ve eylemlere farklı bir bakış açısı geliştirerek müspet bir sonuca kanalize etme yöntemlerinden biridir. Mizah, toplumsal işlevi ile değerlendirilmekte, güldürürken sorgulamayı hattâ yıkıcılığı içermektedir. Gelenekler, töreler, toplumsal sistem ve yönetimler, iktidarların yarattığı adaletsizlikler mizahın konusu ve temel eleştiri nesnesidir. Günümüzde fıkra olarak isimlendirdiğimiz latîfeler tamamen faydasız değildir. Bilakis insanlara hikmetli öğütler verme, insanlara telkinde bulunma yöntemi olarak kullanılmışlardır.Tanzimat dönemi yazarlarından Ahmet Fehmi, bir araya getirdiği bu seçme fıkraları `Letâif-i Fıkarât` namıyla neşrettiğini açıklar. Eserde büyüklerin ve meşhurların örnek alınabilecek davranışlarını, kabul edilecek sözlerini ve hazırcevap kişilerin etkileyici ve seçkin fıkralarını bir araya getirdiğini açıklar.1886 yılında yayımlanan eserde toplamda 172 fıkra mevcuttur. Bu çalışmada amacımız eseri muhteva, tür, anlatım gibi çeşitli yönlerden inceleyip transkribe ederek onun değerini gün yüzüne çıkarmaktır.Anahtar Kelimeler: Mizah, Latife, Fıkra, Letâif-i Fıkarât, Ahmed Fehmi.

Humor is a way of channelizing privative words and actions which are tedious, unfavorable, embarrassing, troublesome etc. into a demonstrated termination by developing a different point of view. Humor is regarded with its social function, includes questioning and also discriminating while making laugh. Traditions, customs, social system and governments, inequities which are created by rulers are all subject matters and basic criticism objects of humor. The witty remarks which are named as anecdotes today, are not useless at all. On the contrary, they have been used as way of giving oracular recommendations for people and also a way of inculcating them.Ahmed Fehmi's author of the Tanzimat era, he declares that he named these distinguished anecdotes, united by him, as `Letâif-i Fıkarât`. In this work, he says that he unites; the good treatments of celebrities and seniors, their acceptable sayings and also unites impressive and distinguished anecdotes of witty people.There are 172 anecdotes in total through the work in 1886. Our basic aim in this study is to analyze this work in different ways and to reveal its value.Key Words: Humor, Joke, Letâif-i Fıkarât, Ahmed Fehmi.