Kirmân Karahıtayları (Kutlug - Hanlar)

Abstract

Kutlug Hanlar; Karahıtay emîri olan Barâk Hâcîb tarafından 619 (1222-23) yılında Kirmân'da kurulmuştur. Barâk Hâcîb, Kirmân'a hâkim olduktan sonra, Müslüman olup Halifenin ve İlhanlı Devletinin desteğini alarak Kirmân'da sağlam bir hâkimiyet tesis etti. Onun kurmuş olduğu bu hanedanlık üzerindeki en büyük fonksiyonu tek oğlu dururken, kendisine damat edindiği yeğeni Kutbeddîn Muhammed, dolayısıyla karısı Terken Hatun'un iktidarlığına ön ayak olmasıdır. Nitekim Kutlughanlılar en parlak dönemini Terken Hatun zamanında yaşamıştır. Adaleti ve hayrı seven bu hatun zamanında Kirman halkı çok rahat bir dönem geçirdi. Terken Hatun elinden geldiğince faziletlere hürmet etmeye, yeni yerleşim yerlerinin kurulmasına, hayır müesseseleri ve binaların arttırılmasına, gayret göstermiştir. Bu çalışmada öncelikle Kirmân coğrafyası ve siyasi tarihi ele alınarak Kutlughan Hanedanlığı'nın kurulması ve sonrasındaki siyasi ve sosyal süreç ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Kutlug-Hanlar, Barâk Hâcîb, Kirmân Terken Hatun

Kutlug-Khans were established in 619 in Kirman (1222-23) by Barak Hacib who is the emir of Karahıtay. Barak Hacib asserted a strong dominance after dominatinnej Kirman by becoming a Muslim and gaining support from the Khalif and İlkhand Empire. His biggest contribution to this dynasty which he, himself founded, has initiated the governance of his wife thanks to his nephew Kutbeddin Muhammed who became his son inlaw although he had anly one son. As a matter of fact, Kutlug-Khans had its prime during the reign of Terken Hatun. Kirman people had a peaceful time during the reign of this woman who was in favour of justice and charity works. She showed a deep respect to virtues opened some new areas to settlement and founded charity institutions as best as she could. In this study, firstıy Kirman geograhy political histary, estabisment of Kutlug-Khans and political and social process following it have been discussed.Key words: Kutlug-Khans, Barak Hacib, Kirman, Terken Hatun