Sinemada distopyanın inşası

Abstract

Düşünen bir varlık olan insanoğlu çoğu zaman geleceğe yönelik tasarımlarda bulunur, bu noktadaki temel arzusu daha iyi ve güzel bir yaşama kavuşma ve ulaşma arzusudur. Bu doğrultudaki tasarımlarını ütopya olarak adlandırılan eserlerle farklı dönemlerde ortaya koymuşlardır. Literatürde ilk kullanımı yaklaşık olarak 150 yıl öncesine dayanan distopya ise karanlık bir gelecek kurgusu şeklinde çok kısa olarak nitelendirilebilir. Ütopyalarda, mevcut ya da muhtemel sorunlar çözüm yolları aranarak nasıl daha iyi bir toplum oluşturur teması işlenirken, distopyalarda mevcut durum ya da muhtemel gelişmelerin ortaya çıkarabileceği sonuçların ağır bir biçimde ortaya konulması amaçlanmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde, ütopya kavramı ile birlikte klasik ütopyalar hakkında genel bir değerlendirme yapılarak, yazınsal alandaki ütopik eserlerin bazıları çeşitli açılardan ele alınmıştır. İkinci bölümde, distopya kavramı ile çok kısa bir şekilde ele alınmış akabinde çağdaş distopyalar hakkında genel bir değerlendirme yapılarak yazınsal boyutta distopik eserlerin bazıları hakkında çeşitli değerlendirmelerde bulunulmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde, sinema bağlamında kült olarak kabul edilen ve çalışma kapsamında ortaya konulan temel distopik öğelerin tamamını içeren distopik filmlerin bazıları ile temel distopik öğelerin tamamını olmasa da bazılarını barındıran çeşitli filmler hakkında kısaca bilgiler verilmeye çalışılmıştır. Sonuç bölümünde ise distopik yapılanmaların farklı yönleri olarak ifade edilebilecek olan iktidar, ideoloji, toplumsal denetim ve gözetim kavramlarının sinemadaki yansımaları ile birlikte ve çevre felaketleri, dünya dışı canlılar gibi çeşitli faktörler de ele alınarak sinema alanında distopyanın kısa bir değerlendirilmesi ortaya konulması amaçlanmıştır.Anahtar Sözcükler: Ütopya, Distopya, Sinema, Sürekli Gözetleme ve Kontrol Mekanizması, Đktidar

Human being who is a rational being often has a desing prudentially, their basic desire at this point is to reach and attain better and more beautiful life. They revealed their designs which are named as utopia at different times. Dystopia, of which the first usage in the literature that goes back nearly 150 years, is in the form of a dark future fiction can be regarded as too short. In utopia, how revealed a better society theme is being processed by searching a solution for existing or potential problems, in dystopia current situation or possible developments of the results are aimed to reveal heavily. In the first part of the study, an overall assessment was conducted on classical utopias along with the utopia concept. Afterwards, some utopian works in the literary field were handled and were tried to examine from various aspects. In the second part, the concept of dystopia was handled in a very short way afterwards a general evalution was made on contemporary dystopias and evaluation was examined on some dystopic works in literary dimension. In the third part, it was tried to give brief information about various movies, which are considered cult in the context of cinema and are put forward within the scope of the study, about some dystopic movies which include all of fundamental dystopic elements and various movies which include some but not all of fundamental dystopic elements. In the conclusion part, it is tried to put forward a short evaluation of dystopia in cinema by considering power, ideology, social control and surveillance concepts' reflections, which may express different directions of dystopic embodiments, and also various elements such as environmental disasters and extraterrestrial creatures.Key Words: Utopia, Distopia, Cinema, Continuos Surveillance and Control Mechanism, Power