1261 (1844) Temettuat defterine göre Kütahya Sancağı`nın merkez mahallelerinde Ahi Mustafa, Cedid ve Kadı Şeyh mahallelerinin sosyal, ekonomik ve demografik yapısı

Abstract

m TÜRKÇE ÖZET Kütahya şehrinin XIX. yüzyıldaki sosyal, ekonomik ve demografik yapısını Temettuât defterlerinden öğrenebilmekteyiz. Bu defterler, Tanzimatla birlikte uygulamaya konulacak yeni verginin âdil bir şekilde dağılımını sağlamak için yapılan emlâk, arazi ve hayvan sayımlan ile diğer gelir kaynaklarına âit bilgileri ihtiva etmektedir. Tezimize esâs teşkil eden defterler Kütahya'nın merkez mahalleleri olan Meydan ve Çukur mahallelerinin H. 1261 (M. 1844) 'deki sayımlarına aittir. Defterlerdeki kayıtlara göre Ahi Mustafa mahallesinde 93 hâne, 89 dükkân; Cedid mahallesinde 96 hane, 60 dükkân; ve Kadı Şey mahallesi de ise 29 hane bulunmaktadır. Her üç mahalle sakinlerini mesleklerine göre satıcılar, zanaatkarlar, esnaf, isçiler, çiftçiler, yöneticiler ve mesleği olmayanlar olmak üzere 7 gruba ayrılmaktadır. 1261 (1844) yılında Ahi Mustafa mahallesi sâkinlerinin toplam geliri 38849 kuruş, Cedid mahallesinin 398 kuruş; ve Kadı Şeyh mahallesinin ise 7533 kuruştur. Ahi Mustafa mahalleliler bir önceki yıl mevcut gelirlerinin yaklaşık % 9; Cedid mahallesinde yaşayanlar ise toplam gelirlerinin yaklaşık olarak % 11; ve Kadı Şeyh mahallesinde yaşayanlar ise gelirlerinin % 12'lik kısmını devlete vergi olarak vermişlerdir. Ahi Mustafa mahallesinde ahâlinin ziraat yaptığı toprak 165 dönüm, Cedid mahallelilerin ziraatını yaptığı toprak 257 ve Kadı Şeyh mahallesinde ziraatı yapdan toprak ise 17 dönümdür. Bu arazilerde buğday, arpa, çeşitli meyve ve sebzeler yetiştirilmiştir. Her iki mahalledeki hayvancılık ise, ailelerin ihtiyaçlarını karşılayacakları nispette uğraştıktan görülmektedir. Mevcut an kovanlarından ise hiçbir gelir elde edilememiştir. Kütahya şehri hakkında sosyal, ekonomik ve demografik açıdan daha kapsamlı ve net sonuçlara varmak için şehre âit diğer defterler üzerinde de çalışmalar yapılmalıdır.

IV We could learn the social, economical and demographical position of KÜTAHYA city in the middle of XIX. century from the TemettuM notebooks. This notebooks indude the informations abouth property, land, number of animals (sheep, goat, cow, ox... etc) and the other incoming sources. We will observe notebooks which indude the information about Ahi Mustafa and Cedid are Kadı Şeyh neighbourhood of Kütahya. Accordingding to the registrations in Ahi Mustafa neighbourhood there are 93 houses, 89 shops; in Cedid neighbourhood 96 houses and 60 shops; in Kadı Şeyh neighbourhood 29 houses. People who live in three neighbourhoods is classified seven groups as salesmans, artisan, tradesman, workers, farmers, manageries, unemployed. Average incoming of people who live in Ahi Mustafa neighbourhood is 38849 kurus, and Cedid 31398 kurus are Kadı Şeyh 7533 neighbourhood in 1261 (1844). People who live in Ahi Mustafa neighbourhood give 9 percentof their incoming to the government as tax. People who live in Cedid neighbourhood give 11 percent ot their incoming to the goverment as tax. People who live in Kadı Şeyh neighbourhood give 12 percentof their incoming to the government as tax. İn Ahi Mustafa neighbourhood people plant 165 measure of land about 1/4 acre areas. İn Cedid neighbourhood people plan 257 measure of land about 1/4 acre areas. İn Kadı Şeyh neighbourhood people plan 17 measure of land about 1/4 acre areas. On thece areas people plant various vegetables and fruits. İn both neighbourhood people growe animals (sheep, cow, goat, ox,... etc) as well as their needs. İn both neighbourhood they don't have any incoming from their beehives. To have more information abouth social, economical and demographical position of Kütahya the other notebooks must be observed.