Türk kadını ve Cumhuriyet Dönemi kadın hakları

Abstract

İslâmiyet öncesi Orta Asya Türk toplumlarında ailenin ve kadının büyük bir değeri vardı. Kadm her alanda eşi ile yan yana olur, çalışır, savaşır, devletine ve çadırına sahip çıkardı. Göçebe yaşam gereği olarak rahat, özgür bir yaşama sahipti. Bu durum islâmiyet'in kabulü ile daha sonraları kısıtlayıcı bir hal almıştır. İslâm dinin getirdiği kısıtlamalar yanında; yönetimin ve erkeklerin keyfi idareleri Türk kadınını ikincil konuma itmiştir. Toplumdan uzaklaşan kadın eğitim öğretimden de mahrum olmuş, serbestçe hareket etmeye alıştığı yaşamdan tamamen uzaklaşmıştır. Evlenirken söz hakkı tanınmamış, mirasta, şahitlikte eşit tutulmamış, kara çarşafa, eşinin odasma adeta hapsedilmiştir. Her ne kadar kırsal kesim kadını yaşamı gereği hâlâ göçebe hayatın izlerini taşısa da, tarlasında, hayvanının peşinde olsa da, o da şehirli gibi kısıtlanacaktır. Türk Kadınının bu durumu yapılan bazı düzenlemelerle iyileştirilmeye çalışılmıştır. Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerinde kadına bazı haklar verilmek istenmiştir. Bu haklar çok sınırlı kalmıştır. Türk kadını bu kısıtlamalara rağmen her zaman görevinin, sorumluluğunun bilincinde olarak hem I. Dünya Savaşı'nda hem de Kurtuluş Savaşı'nda düşmana karşı erkeğiyle savaşmış, vatanım korumuştur. Kurtuluş Savaşı'nda hem cephede hem de cephe gerisinde gösterdiği başarı, azim ve kararlılık Türk kadınına hak ettiği değerin verilmesini sağlayacaktır. Atatürk'ün devletin yeni rejimini ilân ederken, ilke ve inkılâplarına da zemin hazırlamıştır. Bu inkılâplarının en önemlisini hukuk ve kadm haklarında gerçekleştirmiştir. Böylece Türk kadınına verilen haklar ile Türkiye Cumhuriyeti daha güçlenecektir. Çünkü Atatürk, Anadolu kadınını gösterdiği cefâkarlıktan dolayı diğer ulusların kadınlarından daha üstün tutmuştur. Anadolu kadınının yüceltilmeye layık olduğunu belirterek toplumun her kesiminde yer almaşım istemiştir. IIITürk kadını, 1930 ve 1934 verilen haklarla milletvekili seçmiş - seçilmiş, yerel seçimlere katılmıştır. Bugün, toplumda kadınların söz sahibi olmalarının, meclise girebilmelerinin, her meslek grubunda çalışmalarının sebebi yapılan inkılaplardır. Bu inkılapların değeri bilinip, korundukça kadın haklan da gelişecektir. IV