Pervane Beg Nazire mecmuası (99b-129a) transkripsiyonlu, edisyon kritikli metin

Abstract

TÜRKÇE ÖZET: Adı-Soyadı :Yakup YILMAZ Programı : Yüksek Lisans Ana Bilim Dah:Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı :Eski Türk Edebiyatı Danışmanı.Prof.Dr. Tahir ÜZGÖR PERVANE BEG NAZÎRE MECMUASI (99b-129a) Pervane b. Abdullah Beğ'in 1560'ta tertip ettiği, 627 varaktan müteşekkil 625 şairin 7360 naziresi bulunan, yegane nüshası Topkapı Sarayı Bağdat Köşkü Kütüphanesi 'nde B.406 numarayla kayıtlı olan ve Kanuni Sultan Süleyman'a takdim edilen bu eser edebiyatımızın en önemli nazire mecmualanndandır. Tezde 99b- 129a arasındaki varakların transkripsiyonlu metni hazırlanmıştır.Ele alman varaklarda 35 tanzir edilen gazel, nazire aralarına serpiştirilmiş 35 gazel ve 321 nazire mevcuttur.Bu metinlerde geçen Arapça ve Farsça unsurlar da tespit edilmiştir. İndeksle beraber gazeller ve nazireler listesi de hazırlanmış olup karşılaştırma yapılan divanlarla faydalanılan kaynak eserlerin bibliyografyası da verilmiştir.İncelenen metnin orijinali tezin sonuna yerleştirilmiştir. Ele alınan metnin içindeki gazeller ve nazireci şairler arasında sultanlar ve şehzadeler de bulunmaktadır. Sultan padişahlar içinde Sultan Bayezid (II), Fatih Sultan Mehmet, Kanuni Sultan Süleyman, Yavuz Sultan Selim,Sultan Murad (II) bulunmaktadır. Şehzadeler içinde Sultan Korkut ve Cem Sultan vardır. 16. asrın dil hususiyetlerini görmek bakımından farklı bir önem arz eden eserde Eski Anadolu Türkçesi ve Tarihi Türkiye Türkçesi bir arada kullanılmıştır. Nesih ile yazılmış olan bu eserde tanzir edilen gazelin şairi ve kimliği hakkında bilgiler de bulmak mümkündür. Basılı divanlarla yapılan karşılaştırmalarda vezin ve anlam olarak doğru olanı metne alındı, farklılıklar dipnotlarda belirtildi. Nazire Mecmuası 'nda bulunmayıp divanlarda bulunan gazeller, beyitler ya da mısralar metnin içine dahil edildi ve bu durum da dipnotlarda belirtildi. Metinde geçen kimi şairlerin mürettep divanları olmakla beraber kimilerinin her hangi bir divanları ya da divançeleri mevcut değildir. Divanları ya da divançeleri bulunmayan şairlerin şiirleri için tezkirelere ve mecmualara da bakılmıştır. Bu tezde nazire yazan ya da şiiri tanzir edilen 149 şairin adı geçmekte ve şiiri bulunmaktadır.

ABSTRACT -SUMMARY- Pervâne b. Abdullah Beg's Macmu'a of Nazires which was arranged in 1560 as 627 sheets presented to Süleyman I is one at the most important macmu'as. It contains 7360 ghazels of 625 poets. It's recorded with number 406 in Topkapi Palace Museum Library's Baghdad Catalogue. In this thesis the ghazels between page 99b- 129a of the book mentioned above are transcribed. In these pages there are 321 ghazels which were written as a response to 35 ghazels of other poets. Arabic and Persian phrases and sentences are determined. The index, the list of nazires, the list of ghazels and the bibliographia contains the source works and divans are prepared. There are sultans and shehzades (princes) amoung poets. Sultan poets are Bayezid (II), Mehmed (II) Süleyman (I), Selim (I), Murad (II), shehzade poets are Sultan Korkut and Cem Sultan. In this book the features of language of 16th century and the historical Türkiye Turkish were togather. It's also important. In this book which was written whit nesih short information about poets are found. The ghazels are compared whit the ghazels in the published divans. The true one of the same ghazels in meter and meaning are taken into text. The differences are determined in footnotes and apporatus. The ghazels, verses or lines which are not found in the Mecmu'a but in the published divans are added to the ghazels and determined in footnotes. Some of divans of the poets which were in the mecmu'a are present, but some are not. The ghazels of poets whose divans are not present are looked at the tezkires and other mecmu'as. In this thesis has nearly 240 pages. There are 149 poets which wrote ghazels or nazires. VI