Melik Nasır II. Salahaddin Yusuf devrinde Eyyubiler Devleti: Hicri 634 - 659 / Miladi 1236 - 1261

Abstract

1186 yılında Salahaddin Eyyûbî'nin oğlu Zahir Gâzî'yi Haleb idaresi ile görevlendirmesi ile Haleb Eyyûbî devleti kurulmuştur. Devletin son sultanı 634/1236 yılında babası Aziz' in vefatından sonra bu makama gelen İL Salahaddin Yusuf tur. Yedi yaşında Haleb Eyyûbîlerinin başına geçen H. Salahaddin Yusuf un hakimiyetinin ilk yıllarında yaşının küçük olmasından dolayı babaannesi Sahibe Hatun etkin durumdadır. H. Salahaddin Yusuf saltanatının ilk yıllarında Haleb'e yönelen Harezmlilerin saldırıları ile uğraşmak zorunda kaldı. Anadolu Selçuklularından kaçarak bölgeye saldıran Harezmliler ancak 1244 yılında kesin olarak yenilgiye uğratılabilmiştir. H. Salahaddin Yusuf un zamanı XHI. asrın en ciddi olaylarının cereyan ettiği bir dönem olmuştur. Muazzam Turanşah'm öldürülmesinden sonra Mısır hakimiyetinin Memlûklere geçmesini kabul etmeyerek harekete geçen H. Salahaddin Yusuf, Suriye bölgesinde Dımaşk ve Ba'lebek gibi bir takım başarılar kazansa da Memlûkler karşısında yenilgiye uğradı. Onun bundan sonraki on yılı giderek artan ciddi sorunlarla doludur. 1253 yılında yapılan anlaşma ile Mısır'da Memlûk hakimiyetini kabul etmek zorunda kalan H. Salahaddin Yusuf kendisine sığınan Bahriyye Memlûklerinin Mısır'a yeni bir sefer yapılması taleplerini kabul etmemiştir. Bu güçten istifade edemeyen Sultan onlar vasıtasıyla Kerek sahibi Muğis Ömer ile çatışmaya girerek güç kaybına uğramıştır. Memlûklerle girdiği savaşta önemli devlet adamlarını kaybeden Sultan bunun sıkıntısını Moğollar karşısında belirgin olarak hissetmiştir. 656/1258 yılında Abbasî halifeliğini ortadan kaldırarak Bağdat'ı yerle bir eden Hülâgû daha sonra yürüyüşüne devam ederek H. Salahaddin Yusuf un hakimiyet alanını ele geçirmeye başlamıştır. Haleb'in Moğolların eline geçmesinden sonra Dımaşk'ta duramayan H. Salahaddin Yusuf bir ara onlarla savaşmayı düşünmüşse de bunu hayata geçiremeyerek Gazze'ye doğru kaçmaya başlamıştır. Burada sahip olduğu birlikleri kaybederek yalnız kalan Sultan, Hülâgû' nün Dımaşk naibi Ketboğa tarafından yakalanarak Hülâgû'ye gönderilmiş ve Aynu Calut yenilgisinden sonra 659/1261 yılında öldürülmüştür. Diğer taraftan Anadolu Selçukluları ile ilişkiler olumlu seyretmiş fakat aradaki dostluk her iki tarafın da kötü talihini değiştirmeye yetmemiştir.