12 mart döneminde Nihat Erim hükümetleri

Abstract

Osmanlı'nın son dönemlerinden itibaren, modernleşme hareketlerinin taşıyıcılarıarasında asker kadrolar önemli yer edinmiştir. Bu, Orduya ?öncü? ?ilerici? bir rol biçmeninyolunu açmıştır. Kurtuluş Savaşı'ndaki ?kuruculuk? ile Cumhuriyet ve İnkılap sürecindeki?kollayıcılık? misyonunun birleşmesi, bu rolü besleyen bir işlev görmüştür. ?Kurucu-kollayıcımisyon?, askerin, günlük anlamda olmasa da, ülkenin gidişatıyla ilgili genel siyasetlebağlantısını kolaylaştıran bir zemin sunmuştur.Bir alt rütbeli subaylar hareketi olan 27 Mayıs 1960, bu sürecin bir halkasıdır.1960'lar Türkiye'de temel siyasi akımların şekillendiği, toplumsal hareketliğin arttığı,sanayileşmenin hızlandığı yıllardı. Bu hareketlilik, 27 Mayıs'ın getirdiği çerçevenin İktidartarafından ihlal edildiği düşüncesinin Ordu'da güç kazanması ve sivil cuntacı idelojinin bunukörüklemesi ardında 12 Mart 1971 Muhtıra'sı gelmiştir.Muhtıra'dan sonra kurulan I.Nihat Erim Hükümeti, reform iddiasınıgerçekleştirememiştir. Politikalarıyla parlamento çoğunluğu arasındaki uyuşmazlık, busonuçta etkilidir. Muhtıra'nın sorumlu tuttuğu parlamentodan çözüm beklenmesi sürecintemel çelişkilerindendir. Hükümet, asker ve parlamento arasında sıkışmış, kendi dışındakiparçalanmışlık hükümet içine de yansımış ve ortak bir irade ortaya koyamamıştır. OrduKomuta Kademesi arasında görüş birliğinin olmaması ise, hükümete ordudan gelebilecekdesteği azaltmıştır. Asayiş ve Anayasa değişikliği'nin ön plana geçmesinin de etkisiyle reformiradesinin zayıflaması, hükümetin reformcu kanadının istifasına yol açmıştır.Ardında kurulan II.Erim Hükümeti, Parlamento çoğunluğunun duyarlılıklarınıgözeten, reform söylemini yumuşatan ve nispeten daha uyumlu bir yapı arzetmesine rağmendaha kısa sürmüştür. Partilerin asker zorunu hissettiklerinde taahhüt ettikleri desteğivermemesi, siyasi çekişmeler ve asker faktörünün zayıflaması II.Hükümeti de sonuçsuzbırakmıştır.Erim Hükümetleri parlamento ? asker arasındaki sıkışmışlıkta Kurtul Altuğ'undeyimiyle ?iktidarsız iktidar? rolüyle gününü doldurmuştur. 12 Mart ise ilk günlerdealkışlayanların, hüsrana uğradığı bir dönem olmuştur.

Since the latest period of the Ottomans the military cadre has occupied an importantposition within the movement towards modernisation, which has paved the way for Army tobe identified as ?progressive? and ?pioneer?. Unification of the ?founder? mission in the Warof Independent with the ?protective? mission during process going to Republic andRevolution was functional by being supportive in this sense. This ?founder-protectivemission? created a base for the military to have a straightforward association, although notwith on a day-to-day basis, with the ordinary politics regarding country?s progress and future.The 27 May 1960 coup d'état, which was performed by lower ranked commissionedofficers, was a continuation of this process. It was a period during which main politicalmovements took their shapes, social activities stirred and industrialisation gained momentum.Combination of social disorder with the idea that the framework brought in by coup d'état wasinfringed by the government as well as the encouragement from the civil junta was followedby the military memorandum of 12 March 1971.The First Nihat Erim Government, which established after the military memorandumcould not achieve its reform claims. The inconsistency between his policies and theparliamentary majority was effective on this ending. One of the discrepancies of the processwas anticipating a solution from the Parliament that was blamed by the military. TheGovernment appears to get caught between the military and the parliament and with thereflection of the outside division into the Cabinet, which prevented the Government fromtaking a unified will. In addition, lack of a joined willpower between the higher rankedmilitary echelon reduced the possible support would come from the Army to Government.With the effect of public order and constitutional amendments taking priority over thedetermination for intended reforms the reformist clique of the Government resigned.Although the Second Nihat Erim Government, that was established following the resignationwas sensitive to the parliamentary majority?s considerations and comparatively presented amore consistent body, it even lasted shorter term. This was mainly a consequence of politicalparties not giving the support they pledged when they forced by military, political conflict andweakening of the military element. Erim Governments, as referred to by Kurtul Altug, endedas ?incompetent government? as a result of being caught between the army and parliament.As to the 12 March period, it ended with the disappointment of those who applauded at thebeginning.