Ziya Paşa`nın şiirlerinde insan hürriyeti

Abstract

19. asır fikir ve edebiyat hayatının mühim bir ismi olan Ziyâ Paşa, 1829-1880 yılları arasında yaşamıştır. Yaşadığı devrin problemlerini şiirlerine taşıyan şâir, bu yönüyle edebiyat tarihinde özel bir yere sâhiptir.Felsefî meselelerle yakından ilgilenen Ziyâ Paşa, şiirlerinde insan hürriyeti konusunu genişçe ele alır. Şâir, insan hürriyetini insan-Allah ve insan-cemiyet ilişkisi çerçevesinde değerlendirir.Ziyâ Paşa, akıl sahibi olması dolayısıyla insanın irâde yönünden sınırlı bir hürriyete sahip olduğunu dile getirir. Yâni insan, Allah'ın bahşettiği kadar hürdür ve ilahî irâdenin emirleri dışında hareket edemez. İnsanın sadece kendine ait sahalarda, seçme hürriyeti vardır.Bunun yanı sıra şâirin, yaşadığı olumsuzluklar sebebiyle; Allah'ın her şeyi ezelde takdîr etmiş olduğunu dolayısıyla da insanın fiillerinde hür olmadığını dile getirerek kötümserliğe kapıldığı da görülür. Fakat bu durum geçicidir. Ziyâ Paşa, iyimserlik ile kötümserlik arsında gidip gelir.Ziyâ Paşa, sosyal ve siyasî yönden insanın hür olduğu savunur. Fakat meseleyi, daha çok adalet fikri etrafında değerlendirir. Şâir hürriyeti, ferdî tarafıyla değil toplumsal tarafıyla düşünür.

Ziya Paşa, who is an important name of thought and literature life of 19th century, lived between 1829 and 1880, the poet who portreyed the problems of the era he lived to his poems was appreciated greatly in the literature history.Ziya paşa, who was interested in philosophical matters closely, handles the freedom of humanitiy widely. The poet evaluates the freedom of humanity in terms of human-God and human-society.Because human has wisdom, Ziya Paşa says that human has restricted freedom in terms of divine will. That?s to say, human is free as much as God lets and can?t move out of divine will. Human has selection freedom only in the field he owns.However he sometimes seems to be pessimistic as he had some bad experiences, by expressing that since God had determined everthing beforehand, human is not free in his activities. But this situation is temporary. Ziya Paşa goes between pessimism and optimism.Ziya Paşa claims that human is free socially and politically. But he mostly evaluates the matter around justice. The poet thinks freedom in terms of society not individual.