Edirne tekkeleri

Abstract

Osmanlı Devleti'ne uzun süre başkentlik yapan Edirne; askeri, ekonomik, ticari, sosyal ve kültürel açıdan büyük gelişme kaydetmiş önemli şehirlerdendir. Şehirde, idarenin Osmanlılara geçmesiyle birlikte kurulmaya başlamış birçok tekke yapısı olduğu bilinmektedir. Balkan Savaşları ve Rus İstilası, 1752 ve 1757 depremi, yangınlar, ihmalsizlik ve bakımsızlık, Yeniçeri Ocağının kaldırılması, Tekke ve zaviye kanunu, işlevini yitirme ve gözden düşme ile değişen imar politikaları v.b. nedenlerden dolayı yüzyıllar içinde yıkılarak günümüze ulaşamamışlardır.Bu araştırmada amacımız, kaynaklarda adı geçen, kalıntıları fark edilen tekkeleri bir bütün halinde kent dokusunun tarihi yapısına göre incelemek, bu türdeki inanç yapılarının yoğunluğunu belirlemektir.?Edirne Tekkeleri? adlı bu çalışmada Edirne'de Tasavvufi hayatın merkezini oluşturan 91 tekke mimari özellikleri bakımından incelenmiştir. Belirlenen bu tekkeler çizim ve fotoğraflarla belgelenerek, bağlı oldukları tarikatlar, mevcut olan yapı elemanlarının tanımlanması, plan tipi, mimari özellikleri ve v.b. özellikleri ile ayrıntılı bir biçimde değerlendirilmiştir. Dört bölümden oluşan tezin kurgulanması şu adımlar doğrultusunda olmuşturİlk bölümde, konunun önem ve niteliği, çalışma yöntemi, yararlanılan kaynak ve araştırmalar ile tarikat yapılarının değişik terimleri tanımlanmış ve Edirne'de ki tarikatlar hakkında bilgi verilmiştirİkinci bölümde; Katalog başlığı altında; Kısmen mevcut olanlar, Kısmen bilgi Edinilenler ve Sadece İsmi Belirlenebilenler olmak üzere üç bölümde incelenmiştir.Üçüncü bölümde, şehir dokusundaki dağılımları, kronolojik gelişimleri, plan ve mekan düzenleri, malzeme-teknik, cephe düzeni, yapı elemanları ve süslemeleri bakımından ele alınmıştır.Dördüncü bölümde ise; Bu yapıların genel dağılımını gösteren tablo, grafik ve haritalar yardımıyla genel bir değerlendirmesi yapılarak diğer örneklerle benzerlikleri ve farklılıkları vurgulanarak sonuca gidilmiştir.

Edirne, which was the capital city of the Ottoman Government for a long time, is the city where military, economic, commercial, social and cultural progresses have been witnessed since the Ottoman Period. In the city, it is known that many dervish lodges (tekkes) were established during the Ottoman Period. But those buildings have been lost due to many social and geographical events such as Balkan Wars, Russian Invasion, the earthquakes during 1752 and 1757, the fires, negligence and carelessness, eradication of Janissary corps, the Tekaya and Zevaya Law (the law related to dervish lodges and recluses), the building policies focusing on the non-functional status of the dervish lodges, and so on.In this thesis study, it is aimed at examining the dervish lodges, whose names and remains have been mentioned in the archive, in accordance with the historical perspective of the city as a whole and describing the dynamism of those buildings.In this study titled ?The Dervish Lodges in Edirne?, 91 dervish lodges which represent the mystical life were examined regarding their architecture designs. Those lodges were evaluated in detail with their characteristics such as their religious order, building elements, plans, and their structural features by recording the drawings and photos. The study consists of four chapters.In the first chapter, the importance and quality of the subject, the research method, literature review and relevant research were pointed out and different terms of the lodges were defined. Moreover, some information was presented about the religion orders in Edirne.In the second chapter, under the heading of ?Catalogue?, three sub-titles have been presented: partially existing buildings, partially known buildings, and the ones only their names are known.In the third chapter, the lodges were examined regarding their distributions in the city, their chronological developments, plan and space designs, material and technique, facade designs, building elements and ornaments.In the fourth chapter, by using tables, graphs and maps which stand for their distributions, a general evaluation of dervish lodges was made, and by focusing on the differences and similarities to other samples, the study was concluded.