8. - 11. yüzyıllar arasında göçebe Türklerin yaylak ve kışlak hayatı

Abstract

Bu tezde, Orta Asya'da VIII ve XI. Yüzyıllar arasında yaşamış Türklerin göçebe kesiminin tarihi, yaylak ve kışlak bağlamında incelenmiştir.Türklerin göçebeliği problemi modern dönemde tartışma konusu olmuştur. Birinci bölümde bu tartışmalar ana hatlarıyla verilmiştir. Ayrıca tarihi kaynaklarda yerleşiklerin Türklerin göçebe zümrelerine bakışları da ortaya konulmaya çalışılmıştır.Söz konusu dönem ve coğrafyada farklı göçebelik türleri vardı. Otlak ve su kaynaklarını arayan otlak göçebeliği (pastoral nomadism) ana unsuru oluşturuyordu. Bunun yanında yarı göçebe hayat sürenler de vardı. Yarı göçebelerde iş bölümü daha belirginleşmiş, çobanlık bir mesleğe dönüşmüştür.İkinci bölümde kışlak ve yaylak hayatı ele alındı. Kışlak ve yaylak hayatının temeli ve göçebelerin geçimi hayvan yetiştiriciliğine dayanır. Koyun ve atın yeri diğerlerinden farklıdır. Tezde at ve koyun ile ilgili kaynaklardaki veriler değerlendirilmeye çalışılmıştır. Göçebelerin geçim kaynaklarından bir diğeri avcılıktır. Beslenme ve eğlence açısından önemlidir.Üçüncü bölümde kültür hayatı ele alınmıştır. Barınmanın temelini oluşturan çadır, giyim-kuşam; eğlence ve savaş hazırlığı olarak spor; ayrıca insani değerler, misafirperverlik ve aile kurumu ana hatlarıyla incelenmiştir.

In this thesis, the life of Nomadic Turks in Cenral Asia between the 8th and 11th centuries is examined with respect to ?Pastural Nomadism?.The question of whether the Turks are a nomadic race or not has become an issue in modern times. In the first part, discussions about this issue are dealt with. In addition, the way the nomadic Turks are regarded by settlers in history books is also explained.There were different types of nomadism in the aforementioned period and place. ?Pastural Nomadism? constitutes the main part of this culture which involves looking for pastures and water sources. In addition to this, there were people living a half nomadic life. In this type of nomadism, specialization is clearly observed and shepherding becomes a profession.In the second part, pastural life in summer and winter is examined. Pastural life in summer and winter depends on livestock farming. Sheep and horses are more important than other animals. In this thesis, the data about sheep and horses in the related sources is examined. Another way of making a living was hunting which is important for nutrition and entertainment.In the third part, cultural life is dealt with. Tent life, which constitutes the fundamentals of accommodation, clothing, entertainment, sports as a preparation for a war, and also humane values such as hospitality and family are examined in the most general sense.