Osmanlı Taşra İdaresinin değişim sürecinde kaymakamlık kurumu: 1842-1871

Abstract

Kaymakam kelimesi, esas olarak vekil anlamını içermekle birlikte Osmanlı Tarihi literatüründe mahalli ve merkezi idare ile askeri, dini ve sosyal alanlarda kullanılırdı. Mahalli idarede kaymakamlık idaresi, 1842 yılında muhassıllık uygulamasının ilgasını müteakiben sancaklarda kullanılmak üzere teşkil edildi. Bu sırada sancaklarda yerel meclisler faaliyet gösterdiler.Kaymakamlık idaresini açıklayan bu tez, dört bölümden oluşmaktadır. 1842 ile 1864 yılları arasındaki dönem, tezin ilk üç bölümünü teşkil etmektedir. Birinci bölümde kaymakamlık idaresi, buralarda faaliyet gösteren daire ve memurlar ile kaymakamlık idaresinin gelirleri ve giderleri açıklandı.İkinci bölümde, kaymakamların sorumlu oldukları merciler ile kaymakamların tayini, terfii, rütbe ve unvanları, kefalete bağlanmaları, yemin ettirilmeleri, muhasebeleri, azledilmeleri ve yargılanmaları, gelirleri, giderleri ile emeklilik durumları izah edildi. Üçüncü bölüm, kaymakamların idari, mali, güvenlik, imar ile aracılık görevlerine ayrıldı. Dördüncü bölümde vilayet nizamnamesinin yayımlandığı ve ülke çapına yaygınlaştırıldığı 1864-1871 döneminde kaymakamlık idaresinin idari yapısı, kaza kaymakamlarının görev ve sorumlulukları önceki üç bölümle paralel olarak ve ana hatlarıyla ele alındı. Son olarak 1871 Vilayet-i Umumiye Nizamnamesinin konumuzla ilgili kısımları açıklanarak tez tamamlandı.Anahtar Kelimeler: Kaymakam, Sancak, Kaza, Sancak Meclisi, Kaza Meclisi, Rütbe, Unvan, Kefalet, Yemin, Taltif, Ceza, Maaş, Vergi, Güvenlik

Although essentially word of kaymakam included deputy meaning, in literature of the Ottoman History was used in local and central administration, military, religious and social areas. Government of kaymakam in local government had been established to be used in sancaks following the abolishing of muhassıllık application in the year of 1842. In the meantime local councils had worked in sancaks.This thesis explaining government of kaymakam consists of four chapters. The period between years of 1842 and 1864 composes first three chapters of the thesis. In the first chapter, government of kaymakam, and offices and officials performing there, and incomes and outcomes of government of kaymakam were explained.In the second chapter the authorities that kaymakams were responsible for, and appointment, promotion, rank and titles of kaymakams, taking them under guaranty, making them vow, and accounting, resigning, and judging of them, and incomes, outcomes and retirement conditions of them were explained. The third chapter was given to the administrative, financial, security, constructive and mediation duties of kaymakams.In the fourth chapter the administrative structure of government of kaymakam, the functions and responsibilities of kaza kaymakams were examined as parallel to former three chapters and in basic lines, in the period of 1864-1871 that provincial regulation was revealed and expanded around the country. In the end the thesis was concluded by explaining some parts related to our subject of 1871 General Provincial Regulation.Keywords: Kaymakam, Sancak, Kaza, Sancak Council, Kaza Council, Rank, Title, Guaranty, Vow, Rewarding, Punishment, Salary, Tax, Security.