Tip 2 diabetes mellituslu hastalarda tükürük bezleri fonksiyonunun sintigrafik yöntemle incelenmesi ve bu fonksiyonun oral mukoza lezyonları ile candida sayısına olan etkisinin araştırılması

Abstract

ÖZET Kompleks metabolik bir bozukluk olan diabetes mellitus, insülinin tam veya tama yakın yetersizliği (tip 1) yada insülinin metabolik etkilerine karşı dokuların direnç kazanması (tip 2) sonucunda karbonhidrat, lipit, protein metabolizmalarında anomaliler ile karakterize bir hastalıktır. Tip 2 diabetes mellitus yaşlılar arasında en yaygın hastalıklardan biridir. Diabet hastalan sıklıkla ağız kuruluğundan şikayet ederler. Çalışmamızın amacı insüline bağlı olmayan diabetes mellituslu (Tip 2) hastalarda tükürük bezlerinin fonksiyonunu inceleyerek bu fonksiyonun ağızdaki Candida sayısı ve mukozal lezyonlara olan etkisini araştırmaktır. Biz major tükürük bezlerinin fonksiyonunu ölçmek için kantitatif tükürük bezi sintigrafisini kullandık. Çalışmamıza en az 5 yıldır Tip 2 diabeti olup otonom sinir sistemi etkilenmemiş olan ve başka hiçbir sistemik hastalığı olmayan 20 hasta ve sağlıklı bireylerden oluşan 10 kişilik bir kontrol grubu dahil edildi. Tip 2 diabetli hastalar HbAıc değeri 9' dan büyük ise kötü kontrollü ve HbAıc değeri 9'dan küçük ise iyi kontrollü olmak üzere iki alt gruba ayrıldı. Hastalar düşük enerjili, genel amaçlı, kolimatörü olan gammakamera altına supin pozisyonda boyunları hafifçe ekstansiyon durumunda olarak yatırıldı. Hastalardan çiğneme, yutma, emme gibi tükürük akışım stimüle edecek haraketleri yapmamaları istendi. 20mCi Tc- 99m pertechnenate bolus halinde intravenöz enjeksiyonla verilerek dinamik çekim yapıldı. Major tükürük bezlerinin 1. ve 15. dakikalardaki tutulum oranlan (Uptake Ratios=UR) hesaplandı. Enjeksiyondan 15 dakika sonra limon suyu verilerek tükürük sekresyonu stimüle edildi ve sialogog stimülasyonundan sonra ekskresyon oranlan (Excretion Ratios=ER) hesaplandı. Kontrol grubu ve diabet hastalanndan en az 0.5 cc olacak şekilde tükürük alındı. Tükürük alındıktan hemen sonra 72 saat süreyle 37°C'de Candida üremesi için antibiyotikli Sabouraud Dekstroz Agar besi yerine ekilerek koloni sayımı yapıldı. Tip 2 diabetes mellituslu hastaların tükürük fonksiyonunu sağlıklı kontrol grubu ile karşılaştırdığımızda istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğunu gördük (PO.05). IVTükürük fonksiyonu ile oral Candida koloni sayısı ve tükürük fonksiyonu ile HbAıc değerleri arasında bir korelasyon olmakla birlikte istatistiksel olarak bir anlamlılık bulamadık (P>0.05). Çalışmamızda sadece bir hastamızda mukozal lezyonunun mevcut olduğunu, bir hastamızda da dil ucunda iğnelenme ve uyuşma şikayeti olduğunu gözlemledik. Sonuç olarak Tip 2 diabetli hastalarda tükürük fonksiyonu önemli ölçüde bozulmakla birlikte bu fonksiyonun oral Candida sayışım ve mukozal lezyonlan etkilemediği kanısına vardık. Anahtar Kelimeler: Tükürük, Kserostomi, Diabetes Mellitus, Candida. V

SUMMARY Diabetes mellitus, a complex metabolic disorder, is a syndrome characterized by abnormalities in carbonhydrate, lipid and protein metabolism that results either from a profound or an absolute deficiency of insulin (type 1) or from target tissue resistance to its cellular metabolic effects (type 2). Type 2 diabetes mellitus is prevalent disease among older adults. Patients with diabetes frequently complain of xerostomia. The aim of our study is to investigate the salivary gland functions of the patients with type 2 diabetes mellitus and it's effect on oral Candida colonies and mucosal lesions. To measure the major salivary gland functions quantitative salivary gland scintigraphy was used. Our study included 20 Type 2 diabetes mellitus patients with a history of Type 2 diabetes mellitus for at least 5 years. Patients with a previous systemic disease and autonom nervous system disturbances were excluded from the study. Also a control group of 10 subjects without any common disease served as a control group. Patients with Type 2 diabetes mellitus are divided into two subgroups as well controlled ( HbAic<9) and poorly controlled (HbAic>9). Subjects are asked to lie in supine position, with the neck slightly extended, under a gamma camera with a low energy and general purpose collimator. They are also asked to abstain from swallowing, chewing, sucking, or any other movement that will mechanically stimulate salivary flow. After 20mCi Tc 99m pertechnenate is injected intravenously in bolus form, Dynamic exposition is achieved. lstand 15th minute uptake ratios (UR) of major salivary glands are calculated. Saliva secretion is stimulated by giving lemon juice 15 minutes after injection and excretion ratios (ER) are calculated after sialogog stimulation. At least 0,5 cc saliva samples from control group and diabetes mellitus patients are collected. Colony counts is calculated by seeding samples in antibioticated Sabouraud Dekstroz Agar feeding place, at 37°C for Candida reproduction, for 72 hours right after sample collection. There is a significant statistical difference between control group and Type 2 diabetes mellitus patients' saliva function (P<0,05). VIAlthough there is a correlation between saliva function with oral Candida colony counts and saliva function with HbAic values, any statistical significance can not be determined (P>0,05). In our study there was only one patient with oral mucosal lesions and one had complained about impitching and analgesia on the edge of his tonque. As a result of this study in Type 2 diabetes mellitus patients, saliva function is decreased at a great degree without effectance on oral Candida population and oral mucosal lesions. Key Words: Saliva, Xerostomia, Diabetes Mellitus, Candida. VII