Şehitlik sağlık ocağı bölgesindeki yaşlıların yaşam kalitesi

Abstract

Giriş ve Amaç: Yaşlılık bireyin fiziksel açıdan kayba uğradığı, yeti yitimlerinin artarak bireyin çevreye bağımlı hale geldiği ve ruhsal sorunların daha fazla gözlendiği, bağımlılığın artığı bir dönemdir. Yaşam kalitesi, mutlu olma ve yaşamdan hoşnut olmayı içeren, genel anlamda ?iyi olma durumu? olarak kullanılan bir terimdir. Yaş ve yaşam kalitesi arasında negatif ilişki söz konusudur. Çalışmanın amacı Diyarbakır ili Şehitlik Semtinde yaşayan yaşlıların yaşam kalitesini ve etkileyen faktörler ile cinsiyetler arasındaki yaşam kalitesine ilişkin farklılıkları belirlemektir.Gereç ve Yöntem: Araştırma kesitsel tiptedir. Araştırmanın evrenini Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Eğitim Araştırma Bölgesi'nde yer alan Şehitlik semtinde yaşayan 60 yaş ve üstü yaşlıların genel sağlık durumlarının, yaşadıkları fiziksel ve sosyal çevrenin; yaşam kalitelerine etkisinin belirlenmesi amacıyla yapıldı. Şehit Ali Gaffar Okkan Sağlık Ocağı kayıtlarından Şehitlik ve Benüsen Mahallelerinde yaşayan 60 ve üzeri yaşta 694 kişiden 358'ine ulaşıldı. Çalışmada toplam 358 yaşlı birey ile 1 Şubat 2009? 28 Nisan 2009 tarihleri arasında yüz yüze görüşülmüştür. Çalışma grubundaki bireylere evlerinde yüz yüze görüşme tekniğiyle demografik özellikleri ve hekim tanılı kronik hastalıklarının varlığını sorgulayan anket ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilen yaşam kalitesi ölçeği kısa formu, 4 alandan oluşmuş olan Türkçe versiyonu (WHOQOL-BREF TR) uygulandı.Veri analizi SPSS-16.0 programıyla yapıldı.Bulgular: Araştırma kapsamına giren yaşlıların %47.2'si erkek iken %52.8'i kadındır. Yaşlıların yaş ortalaması 68.1±0.2 olarak saptanmıştır. Yaşlıların %66.2'sinin okur yazarlığının olmadığı saptanmış iken, %5.9'unun orta ve üzeri okul düzeyinde eğitimi olduğu saptandı. Araştırma kapsamına giren yaşlıların %13.1'i halen gelir getiren bir işte çalıştığı, %57.8'inin düzenli bir aylık gelir aldıkları saptanmıştır.Yaşlıların %87.7'sinin sağlık güvencesi mevcuttu, tüm yaşlıların %36'sının sosyal güvencesinin yeşil kart olduğu görüldü.Yaşlıların %65.6'sının eşi hala hayatta iken, eşi olmayan yaşlılar değerlendirildiğinde eşi olmayan yaşlılar sıklılığının %51.9 oranıyla daha fazla olduğu saptandı.Kronik hastalık sıklıkları değerlendirdiğinde ise; yaşlıların %53.9'unda hipertansiyon, %23.5'inde diabetes mellitus, %10'unda ise kalp yetmezliği olduğu saptandı. Araştırmada yaşlı bireylerin %85.8'inde ev içi ve ev dışı aktivitelerinde başka birine ihtiyaç duymadığı saptanmış iken, yardıma ihtiyaç duyan yaşlıların en çok %12 oranıyla gelin yada damatlarından yardım aldığı saptanmıştır.Araştırma kapsamına giren yaşlıların yaşam kalitesi bedensel alan 10.8±4.7, ruhsal alan 13.0±3.8, sosyal alan 9.0±2.9, çevresel alan 12.5±3.7, çevresel alan tr puanı ise 13.0±3.4'dür.Yaşlıların yaşam kalitesini etkileyen faktörler değerlendirildiğinde; cinsiyet, eşin hayatta olma durumu, gelirin olup olmaması, öğrenim durumu, birlikte yaşadığı kişiler, özürlüğün bulunması, son bir yıl içerisinde sevindirici olay yaşama durumu, kronik hastalık olması ve günlük yaşam aktivitelerinde bağımlı olma durumunun istatistiki anlamlı olarak hayat kalitesini etkileyen faktörler olduğu saptandı.Tartışma: Gelişmiş ülkelerde yaşlı nüfus oranı toplam nüfusun önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde yaşlı nüfus oranı da hızla artmaktadır. Güneydoğu Anadolu bölgemizin en önemli illerinden Diyarbakır ili Şehitlik sağlık ocağı bölgesinde yaşlı nüfusun yaşam kalitesini etkileyen faktörler değerlendirildiği çalışmamızda Türkiye'nin diğer bölgelerinde yapılan çalışmaların sonuçlarına benzer yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin bizim bölgemizde yaşayan yaşlıların yaşam kalitesini etkileyen faktörler olduğu saptanmıştır.

Introduction and Aim: Old age is an era of loss of physical capability and increase of dependence to environment and revealing more psychologic problems. Quality of life is a term of being happy and pleased with life and in general `condition of being fine?. There is a negative corrolation between age and quality of life. The aim of this study is to determine the quality of life and affecting factors in Diyarbakır province Şehitlik Neighborhood.Materials and Methods: Study is cross sectional type. The scope of this study is the elderly 60 or over years old and their general health condition, the effect of physical and social environment on their quality of life who live in Şehitlik Neighborhood located in Diyarbakır University Department of Public Health Research Region. 358 old people were reached from Şehit Gaffar Okkan health center district records over total 863 living in Şehitlik and Benüsen Neighborhood. There are face to face conversations with 358 old people in the study between 1 Februrary 2009 and 28 April 2009. With face to face interaction tecnique of people of study group, survey of demographic properties and presence of chronic illnesses diagnosed by physicians, a short form of quality of life scale developed by WHO and Turkish version comprised of four fields (WHOQOL-BREF TR and WHOQOL-OLD) were applied. Data analysis were performad with SPSS-16.0 program.Results: The old people under investigation are %47.2 male and %52.8 female. It was detected that the mean age of old was 68.1± 0.2. Of the study group % 66.2 is illiterate and %5.9 has education of higher than elementary level. %13.1 of old are working with paid jobs and %57.8 have regular monthly incomes. Of the old %87.7 have health security, and of all %36 have green card as health security. %65.6 have spouse still alive and % 51.9 are livig without a spouse. Evaluation of chronic illnesses shows that %53.9 have hypertension, %23.5 have diabetes mellitus, and %10 have heart problems. It was also detected that %85.8 need no help for indoor or outdoor activities while %12 who need help, get help from their grooms or brides. The old under study group have quality of life of body field 10.8±4.7, mental field 13.0± 3.8, social field 9.0± 2.9, environment field 12.5± 3.7 and environmental field tr point is 13.0± 3.4. When evaluating the factors affecting the quality of life of old, it was detected that gender, to have a living spouse, having income or not, educational level, the people living with, presence of disability, the condition of living a joyful moment in last one year, presence of a chronic disease and dependence for daily activities are statistically meaningful factors.Conclusion: In developed countries, older people population comprises significant percent of the whole population. In developing countries, like Turkey, population of old is growing very fast. When comparing with studies of other regions of Turkey we determined that the factors affecting the quality of life are almost same with the old people living in Diyarbakır Province, which is one of the provinces of Southeast Turkey, Şehitlik health center district.