Kyme`den iki Hellenistik portre

Abstract

XI ÖZET Demosthenes Baltazzi, 1887 yılının Kasım ayı kazı sezonunda bir Aeol kenti olan Kyme'nin `Augusteum` olarak nitelenen yapısında birçok heykel ve portre bulmuştur. Bu çalışmanın konusunu oluşturan ve şimdi istanbul Arkeoloji Müzesinde 387 envanter numarasıyla kayıtlı olan erkek portresinin, değişik eşleştirmeler ve tipolojik özellikleri değerlendirilerek `Hephaistion`a ait olduğu sonucuna varılmıştır. Hephaistion, Makedonya kralı Büyük İskender'in yakın dostu, arkadaşı ve ordusunda kumandanıydı, iskender'le birlikteliği gerek Mısır'dan elimize geçen küme heykelleri (Lev.6), gerekse Pella yakınlarında üzerinde Hephaistion yazrtryla birlikte bulunmuş olan kabartma (Lev.4) ve şimdi Paul-Getty Müzesinde korunan küme (Lev.5) betimlemelerinde görülmektedir. Ayrıca portre bu örneklerin yanısıra Kyme'de İskender tipolojisine uyan ve tarafımızdan `tskender` olarak eşleştirilen bir diğer portreyle birarada bulunmuştur. Bu birliktelik portrenin Hephaistion'a ait olma olasılığını güçlendirmektedir. Bunun yanısıra her iki portrenin de aynı el işçiliğini göstermesi, diğer buluntu malzemelerinden biri olan Roxane başı (Lev.3b) da dahil olmak üzere, bunların aynı sanatçı ve ateh/e taralından yapıldıklarını söylemeye olanak tanır. Bunlar Hellenistik Dönem normlarryla çalışan, ama kendine Özgü, kuru işçiliğe sahip yerel bir atelyenin ürünü olmalıdırlar. Îskender-Hephaistion kümesinin beraberinde ele geçen Artemis, Roxane ve Augustus başlarından anlaşıldığı üzere bu heykel kümesi kentin önemli şahsiyetleri ya da kente hayırda bulunan hayırseverler onuruna yapılmış büyük bir anıtı süslüyorlardı. Bu anıt kentin merkezi olan agoraya çok yakın ve küçük tapınak benzeri yapılarla birarada konumlanmıştı. Portre, Roma dönemi imparator portrelerinde sıkça karşımıza çıkan, ama Hellenistik dönemde nadir olarak görülen bir yöntemle yapılmıştır: ikinci kez üzerinde çalışılarak bir başka portrenin bozulmasıyla Hephaistiona dönüştürülmüştür. Tipolojik ve stilistik özellikleri ve diğer bölgelerle yapılan karşılaştırmalar doğrultusunda Geç Hellenistik Dönem içerisinde I.ö. 120-1 00 yıllan arasına tariTılendirilmektedir.

Xll SUMMARY The male portrait discovered together with different statues and portraits in the so- called Augusteium in Kyme, defined as the most beautiful city of whole Aeolia by Strabon, during the season campain of the excavation in November in 1887 under the auspice of Demosthenes Baltazzi is the topic matter of the present M. A. thesis conducted by Prof. Dr. Havva îşkan Işık from the Department of Classical Archaeology, on behalf of the Institute of Social Sciences, University of Akdeniz, Antalya. The portrait has been conserved under the registration number 387 in the Archaeological Museums of Istanbul. He has been identified with various personalities of the ancient prosopography. In the present study it has been concluded in considering the typological features of the portrait that the personality dealing with it ought to be represented for Hephaistion. Hephaistion, being both the pally friend and dearest comrade of Alexander the Great, the king of Macedonia, as well as the commander of his army has been at the first side defined together with Alexander the Great as establishing a group in the representations of the statues from Egypt (pi. 6), in the relief found around Pella in Greece with an inscription mentioned the name Hephaistion (pi. 4) and in the portraits being now preserved in the Paul-Getty Museum (pL 5). It has been searched if the idea of grouping them could be valid even for the portrait from Kyme. In feet the identification of another questioned portrait found with it in the same place has been accepted to be Alexander the Great after comparison with his different tipologies. It has been, therefore, suggested in the present study that the unity of Alexander-Hephaistion representation occured even in the portraits from Kyme. As a starting point of view in taking account the more acceptable identification of Alexander the Great the unity gives opportunity to recognize, in plausible terms, Hephaistion in the analized topic matter. The both two portraits from Kyme show moreover the same quality of hand-making. This kind of featuring bears possibility to suggest that they, including the head of Roxane, were manufactured by same sculptor and studio. They all, therefore, must have been works of a local studio which must have adopted criteria of Hellenistic period and had a simple but particular technique. As it was revealed by the presence of the heads of Augustus, Artemis and Roxane found together with the Alexander-Hephaistion unity all these artifacts were ornamenting a monumental building constructed in memory of the notables and philanthropists who contributed into the city with important activities. This building was situated in the vicinity of the centrum with some temples or similar edifices in various sizes.Mil The portrait of the topic matter was reused transforming from a portrait, a feet seen very occasionally in Roman period but very rarely in Hellenistic period. In the light of the tipo logical and stylistic features and in sequence of the comparisons with different regions it has been dated to the late Hellenistic period between 120 and 100 B.C.