Kadın ve erkek yöneticilerin liderlik davranışları arasındaki farklılıklar: Türkiye`de seçilmiş bir grup yönetici üzerine bir araştırma

Abstract

ÖZET Bu çalışmanın amacı, kadın ve erkek yöneticilerin liderlik davranışları arasındaki farklılıkları belirlemek, varsa bu farklılıkların hangi boyutlarda ortaya çıktığını saptamaktır. Çalışmanın birinci bölümünde, ilk olarak liderlik kavramına ilişkin tanımlamalar yapılmış ve lider ile yönetici kavramları arasındaki ayrım incelenmiştir. Liderlik sürecini farklı açılardan ele alan liderlik teorileri ile ilgili açıklamalar yapılarak, liderlik davranışı modellerine ilişkin literatürde yer alan ölçekler üzerinde durulmuştur. Çalışmamn ikinci bölümünde kadın yönetici kavramı üzerinde durularak, dünyada kadınların çalışma yaşamlarının tarihsel gelişimi incelenmiştir. Kadın yöneticilere ilişkin literatürde yer alan araştırmalara değinilerek, Türkiye'de çalışan kadınların ve kadm yöneticilerin, toplumsal, sosyal ve ekonomik açılardan genel bir değerlendirmesi yapılmıştır. Kadm ve erkek yöneticilerin liderlik davranışlarını etkileyen faktörler açıklanarak, söz konusu liderlik davranışlarıyla ilgili araştırmalardan bahsedilmiştir. Çalışmamn son bölümünde ise, kadın ve erkek yöneticilerin liderlik davranışlarını belirlemek ve karşılaştırmak amacıyla Türk bankacılık sektörüne yönelik bir araştırma yapılmıştır. Araştırmada eşit sayıda ve benzer pozisyonlarda kadm ve erkek yöneticiye ihtiyaç duyulması nedeniyle bankacılık sektörü seçilmiştir. Çalışmada Kabacoff un Lider Etkinliği Analizi esas alınarak liderlik davranışı ve becerilerini saptamaya yönelik iki yeni anket oluşturulmuştur. Türkiye'de faaliyetlerine devam eden ve şube sayısı 100'den büyük olan 3 bankanın genel müdürlüklerinde çalışan yöneticiler, araştırma evrenini meydana getirmişlerdir. Liderlik davranışını saptamaya yönelik ilk ankette, yöneticilerden belirtilen davranışları ne ölçüde gösterdiklerini belirlemeleri istenmiştir. Liderlik becerilerinin değerlendirildiği ikinci ankette ise, yöneticilerden performans boyutlarının her birinde kadm ve erkek yöneticileri karşılaştırmaları ve hangi grubu genel olarak üstün gördüklerini belirlemeleri istenmiştir. Her iki ölçeğe ilişkin güvenilirlik analizleriyle, boyutlar ve bileşenleri arasındaki korelasyon ve faktör analizleri yapılmıştır. Analizler sonucunda kadm ve erkek yöneticilerin empati ve duygusal kontrol bileşenlerine ilişkin liderlik davranışları arasında farklılık tespit edilirken, becerilere ilişkin konularda ise farklılık bulunamamıştır. vu

ABSTRACT The purpose of this study is to analyse the leadership behaviour of male and female managers and if exists, to determine the dimensions of any differences between their leadership behaviour. In the first part, the definitions related to leadership concepts and the differences between leader and manager concepts were examined. The different views of leadership process in leadership theories and scales related to leadership behaviour models were explained. In the second part, first the concept of woman manager and historical development of working women in the World were discussed. The literature related to woman managers were examined and a general evaluation was given regarding working women and woman managers in Turkey in terms of social and economic factors. The factors affecting leadership behaviour of male and female managers and related studies were mentioned. In the last part of this study, in order to determine and compare leadership behaviour of man and woman managers, a study on the managers of Turkish banking sector was performed. Banking sector was chosen because of the need for having man and woman managers with comparative numbers and similar positions. Two new questionnaires were formed to determine and compare leadership behaviours and skills of man and woman managers based on Kabacoff s Leadership Effectiveness Analysis (LEA). The universe of the study was the managers working in the general directorates of three Turkish banks one public, two private, all having more than 100 branches. In the first questionnaire which consisted 38c statements leadership behaviour, it was asked from the managers to determine how much they show these behaviours. In the second questionnaire in which the leadership skills were evaluated, it was asked from the managers to compare man and woman managers in general on each of the performance dimensions and to determine which group they thought was generally dominant. Correlation and factor analyses between dimensions and components and reliability analysis related to both of the scales were done. As a result of these analyses, the differences between man and woman managers were found only on empathy and emotional control components of leadership behaviour but no significant difference was found related to the perception about leadership skills. viu