Öğretmen tatminini etkileyen faktörlerin yapısal denklem modelleme yaklaşımı ile incelenmesi

Abstract

VI ÖZET Bu araştırmanın asıl amacı, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Genel Lise ve Anadolu Liseleri'nde çalışan öğretmenlerin iş totnıinini sağlayan faktörleri belirlemek, tatmin düzeylerini ölçmek ve iki okul türü arasında hangi tatmin boyutlarında farklılık veya benzerlikler olduğunu tespit etmektir. İkincil amaç ise, bu iki okul türünde çalışan öğretmenlerin tatminini sağlayan faktörleri yapısal denklem modelleme (SEM) yoluyla açıklamaya çalışmaktır. Araştırma, Antalya Merkez İlçede bulunan Anadolu Liseleri ve Genel Liseleri kapsamaktadır. Veri toplama aracı olarak kullanılan anket, araştırmacı tarafından geliştirilmiş ve tabakalı örnekleme yöntemine göre seçilen 216 öğretmene uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin istatistiksel çözümlemeleri için; ortalama, standart sapma, t-testi, ANOVA (Tek Yönlü Varyans Analizi), Doğrulayıcı Faktör Analizi, ikinci Mertebeden Faktör Analizi, Yapısal Denklem Modelleme (SEM) kullanılmıştır. Öğretmen tatminini ölçmek amacıyla kullanılan otuzbeş ifadenin güvenilirlik analizi iç tutarlılık katsayısı Cronbachs' a ile ölçülmüştür. Geçerlilik analizi ise doğrulayıcı faktör analizi ile yapılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda öğretmen tatminini etkileyen on faktör elde edilmiştir. Bunlar sırasıyla okul yönetimi, öğrenci, geri bildirim, ders programı, rehberlik, meslek memnuniyeti, iletişim, kendini geliştirme, maddi olanaklar ve kariyer danışmanlığıdır. Anadolu ve Genel Liselerde çalışan öğretmenlerin tatminlerinin okul yönetimi, öğrenci, meslek memnuniyeti ve kariyer danışmanlığı boyutlarında farklılık gösterdiği, okul yönetimi boyutunda Anadolu Liselerinde çalışan öğretmenlerin Genel Liselerde çalışanlara göre daha az memnun olduğu görülmüştür. Diğer altı boyutta istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Birinci mertebe faktör analizi sonucunda elde edilen on faktörden özet bir yorum sağlamak amacıyla ikinci-mertebe faktör analizi yapılmış ve üç faktör elde edilmiştir. Bu faktörler sırasıyla, okul yönetimi ve iletişim faktörü, rehberlik damşmanlık ve kendini geliştirme faktörü, öğrenci, maddi olanaklar, meslek memnuniyeti faktörüdür.

vıı ABSTRACT ANALYZING THE FACTORS THAT AFFECT TEACHER SATISFACTION BY STRUCTURAL EQUATION MODELING The main aims of this research are to find out the factors causing job satisfaction, to measure the satisfaction levels, and to investigate the differences and similarities between satisfaction factors of Anatolian and public high schools under the administration of Ministry of National Education. The latter goal is to explain the factors determining the satisfaction levels of the teachers in these two types of schools via structural equation modeling. The research includes Anatolian and public high schools in the city of Antalya. As a data collection method, questionnaires were used and 216 teachers were selected by stratified sampling method. For the statistical analysis of the data, mean, standard deviation, t-test, ANOVA (One Way Variance Analysis), confirmatory factor analysis, second order factor analysis and structural equation modeling were used. The reliability analysis of 35 statements which used to measure teacher satisfaction was measured by the internal consistency coefficient Cronbach's a. The validity analysis was made by the confirmatory factor analysis. As a result of confirmatory factor analysis, ten factors that affect teacher satisfaction were found. These are school administration, student, feedback, schedule, mentoring, job satisfaction, communication, self improvement, economical conditions and career consulting, respectively. First three factors are the most important dimensions affecting teacher satisfaction. Significant differences between teacher satisfactions of Anatolian and public high schools were observed in the school administration, student, job satisfaction and career consulting dimensions. In terms of the school administration dimension, teachers working in the Anatolian high schools were found to be less satisfied than public high school teachers. Any statistically significant difference among the other six dimensions was not observed.vm Second order factor analysis was made to commend on the ten factors obtained from first order factor analysis and as a result three factors were obtained. These are school administration and communication; mentoring, consulting and self improvement and student, economical conditions and job satisfaction respectively. Keywords: Teacher satisfaction, confirmatory factor analysis, second order factor analysis, structural equation modeling Note: The paper will be summary of a finalized master thesis.