Lex Pompeia ve Bithynia-Pontos eyaletinin yönetimi

Abstract

Ill.yy.'ın ikinci yarısından itibaren civarındaki ada ve bölgelerden fetih politikasına başlayan Roma 2 yy. içinde batıdan-doğuya, kuzeyden güneye geniş bir alana yayılır. Roma'nın fetih politikasına başlaması yönetim sisteminde de değişiklikler getirir ve yeni düzenlemeler yapılmasını gerekli kılar. Buna karşın Roma'nın eyalet yaptığı bölgelerde yönetim sistemini tam olarak oluşturamaması nedeniyle bu gelişmeler biraz zaman almıştır. Bu nedenle Roma başlangıçta, genel olarak, bölgelerde bulunan sistemi koruyarak devam ettirmiş ve ele geçirdiği bölgeleri komutanlarla düzensiz bir şekilde yönetme yoluna gitmiştir. İÖ.II.yy.'ın ikinci yarısından itibaren ele geçirilen bölgelerin sayısı artmaya başlar. Bundan dolayı, ele geçirilen bölgelerde önceki bazı düzenlemeler korunmakla birlikte, senatus tarafından gönderilen ve decern legati olarak adlandırılan 10 kişilik bir komisyon ile bölge komutanı daha detaylı düzenlemeler yapmaya başlamıştır. Buna karşın bu düzenlemeler, Pompeius Magnus gibi fetihleriyle ün yapmış komutanlar tarafından da oluşturulmaktadır. Böylece, Roma tarafından eyalet yapılan bölgelerde devam ettirilecek politika ile uygulanacak kurallar saptanmaktadır. Roma eyaletlerde yapılan bu düzenlemelerle, komşu krallıklar ya da devletlerle ilişkileri, yerel yönetimin görev ve yetkilerini, eyaletlerde Roma yönetimi tarafından yapılması gerekenleri, yani lex provinciae olarak adlandırılan temel kuralları belirlemiştir. Bununla birlikte, başlangıçta bölgenin hemen ele geçirilmesiyle yapılan bu düzenlemeler eyaletlerde düzenin sağlanması için yeterli olmamış ve valiler kendilerine verilen imperium yetkisiyle bu eksiklikleri gidermişlerdir. Buna karşın Roma'nın eyaletlerde görevlendirdiği birimler üzerinde etkili bir kontrol oluşturamaması ve onların faaliyetlerini denetleyememesi ya da denetlememesi nedeniyle bu görevliler, eyaletlerde bu yetkileri çoğu zaman kötü bir şekilde kullanmışlardır ve suistimal etmişlerdir. Bu durum ise Roma'ya tepkiler doğurmuş ve Roma aleyhine eyaletlerde bazı gelişmelerin yaşanmasına neden olmuştur. Bu da yeni düzenlemelerin yapılmasını gerekli kılmıştır. Yani, Roma bölgede ne zaman kendisine karşı gelişmeler yaşarsa bunu önleme yoluna gitmiş ve bunların bir daha yaşanmaması için ihtiyaçları karşılayacak yeni düzenlemeler yapmıştır. Bu çalışmanın amacını da; antik dönemde Roma tarafından eyalet yapılan bölgelerin nasıl ve kimler tarafından yönetildiği ve bunlar için kimlere ne gibi yetkiler verildiği, görevlilerin eyaletlerde yapmış oldukları düzenlemelerin ve bunlara karşı dönem içinde alman önlemlerin antik kaynakların verdiği bilgiler, Plinius Minor'un Bithynia et Pontus Eyaleti valiliği boyunca Imperator Traianus ile mektuplaşmaları esnasında değinmiş olduğu Lex Pompeiaörneği ve modern yazarlar tarafından yapılan değerlendirmelerle tasvir edilmesi oluşturmaktadır.

VI From the second part of the 3rd century B.C. Rome began her conquests; politically by the annexation of the adjacent islands and her neighbors and, in the two hundred years her territory extended to a vast area from west to east and north to the south. This situation necessitated variations in the governmental management system and required new administrative arrangements. In spite of this, the Rome did not initially constitute, in the acquired region, which she converted into a province, administrative changes, and to rectify this situation took a little time. For this reason, Rome, at first, protected the administration systems and rules or laws which she found in place in the province and continued with the existing system and the administration of the provinces she ruled over through generals, a rule which was, as a result, of an unsystematic type. From the second half of the 2nd century B.C. the number of provinces are increased and, although she protects some of the pre-existing regulations, it is to be noted that more detailed arrangements were now being made for the provinces, either with the institution of a 1 0 men commission, called the decern legati, together with the general who had conquered the area; or without a commission, just through powerful commanders such as Pompey the Great. Through these methods, the politics and administrative rule was established, to enable the Republic to manage the numerous provinces. Rome, through these arrangements, determined the relationships between neighbors, kingships or states and at the provincial and city planning level, established the basic rules to be followed by Roman appointed magistrati, arrangements termed today lex provinciae. However, from the start, the rules which were established following the annexation of the province were insufficient to keep proper order, consequently the governors removed this deficiency through the authority invested in the imperium. Despite this, Rome hadn't managed to establish control over the Roman administrators who were in the provinces and couldn't or didn't effectively supervise them, including those who were corrupt and those who otherwise used their power badly. This situation caused some troubles in the provinces and gave birth to reactions against Rome. As a result, later new arrangements for the provinces were made and for the Romans who held office in the provinces. Rome, whenever she met a reaction against herself took precautions against this and to prevent any repetition of this situation, made further regulations, to administer the situation in the provinces. This thesis aims to establish, in the ancient times those districts that were made into a province, how the province has been administered and who has ruled it; what kind ofvıı authority Rome delegated to the the provinces, and what the administrators accomplished in the provinces and what kind of precautions were taken to protect to people in the provinces who were at the mercy of these provincial officials. The areas investigated in this research are informed by the information contained in the ancient sources: by the testimony provided by the correspondence between Plinius Minor and Imperator Traianus during his governorship of Bithynia et Pontus in which he mentioned Lex Pompeia and from modern sources and scholars.