Türkiye`de dondurulmuş gıda sektörü yapı, davranış, performans analizi

Abstract

VI ÖZET Gıdaların doğala en yakın biçimde ve taze tüketilmeleri insan sağlığı açısından son derece önemlidir. Tarım toplumuna geçişten sonra en büyük sorunlardan biri ürünlerin nasıl depolanacağı olmuştur. Tüketim aşamasına gelene kadar onları tüketime uygun halde saklamak için uygulanan yöntemlerden biri ve en sağlıklısı olan dondurma yöntemi, bu çalışmanın ana konusudur. Gıdaların dondurulmasında ilk aşama, dondurulacak ürünün seçilmesidir. Her ürün dondurulmaya elverişli değildir ve besinlerin yapılarının bu işleme uygun olmaları gerekmektedir. Tarımsal ürünlerde tohumların seçilmesi, uygun yöntemlerle yetiştirilmesi ve uygun biçimde hasat edilerek fabrikalara uygun koşullarda taşınması ilk aşamanın adımlarıdır. Bundan sonraki aşamalarda ürünler cinsine uygun tekniklerle dondurulur, uygun koşullarda saklanır ve tüketilene kadar kontrol altında tutulur. Türkiye, içinde bulundurduğu mikro klimalar nedeniyle tarımsal üretim açısından çeşitliliğe ve zenginliğe sahip bir ülkedir. Taze ürünlerin bol olarak bulunabildiği Türkiye'de dondurulmuş ürünlerin üretilmesinin iç piyasa açısından gerekliliği, bu çalışmanın temel çıkış noktasıdır. Bu anlamda dondurulmuş ürün piyasası incelendiğinde Türkiye'nin iç piyasaya değil daha çok yurt dışı piyasalara yönelik üretim yaptığı görülür. Gerçekleştirilen dondurulmuş gıda üretiminin %80-90 gibi büyük bir kısmını da dondurulmuş meyve ve sebzeler oluşturmaktadır. Bu nedenle çalışmanın adı her ne kadar dondurulmuş gıdalarda olsa, üretim yapısı nedeni ile bu çalışmada meyve ve sebzelerde ağırlık kazanmıştır. 1970 Ti yılların ortalarında Kayseri' de Meybuz firması ile dondurulmuş gıda üretmeye başlayan Türkiye, 1980'li yılların ortalarına kadar yalnızca birkaç firma ile sadece yurt dışına yönelik üretim yapmıştır. Ancak 1980'li yılların ortalarından itibaren özellikle Bursa yöresinde yapılan yeni yatırımlarla iç piyasaya da girilmiş, ihracat artmış ve sektör gelişmeye başlamıştır. Tazeye en yakın ürünler olan dondurulmuş gıdalar, toplum tarafından tanınmasına rağmen yaygın biçimde kullanılmamaktadır. Gelişmiş ülkelerde 1930 Tu yıllarda başlayan dondurulmuş gıda tüketimi 1970'li yıllardan sonra iyice artmıştır. Türkiye'de tüketim yetersiz olmakla birlikte ekonomik gelişme yolu ile sektör gelişecektir. Var olan talebin büyük kısmı toplu tüketim yani catering sektöründen kaynaklanmaktadır.

SUMMARY It is very important to consume foods in near form of natural and fresh. After the transition to the agriculture, one of the most important problems is how to store the products. The freezing method is the main subject of this paper that which is the one of the most healthy methods to save the products in suitable way to consume that. The first stage to freeze foods is choosing the crop which will be frozen. Each crop is not convenient to be frozen and the structure of it has to be suitable for this work. In agricultural products, the election of the seeds, raising and harvesting with convenient methods and carrying to the factory in suitable conditions are the steps of the first stage. The products are frozen with the techniques which are suitable according to their kinds, hold in cold depots under the controling until their consumption in next stage. Türkiye is a country which has agricultural variety and affluence because of the micro climas of Anadolu ground. It is the main base of this paper, the necessity of production of the frozen foods for domestic market of Türkiye the place of plentiful fresh crops. In this meaning, by the investigation of the frozen food market, it is seen that Türkiye' s production is for foreign market, not for interior one. In the same time, frozen fruits and vegetables constitutes %80-90 rate of the production of frozen foods. By this reason, however the name of the paper is `Frozen Foods` but the main subject is frozen fruits and vegetables. Türkiye has started the production of frozen foods by Meybuz in Kayseri in 1970' s and produced for only foreign market by only a few firm during 1980's. However the production started for interior market, exportation increased and the development of the sector started by the new investments in especially Bursa dating from the middle of the 80's. The frozen foods which is the nearest to fresh is known by the community but the usage is not accustomed. Consumption of frozen foods increased rather well during 1970's, started in 1930' s in developed countries. Frozen food sector will develop in the future by the economic development however the consumption is insufficient nowadays. The large part of demand is the result of catering sector.