Sosyal politikaların refah etkilerinin ampirik ölçümü: Türkiye`de temel eğitimle ilgili politikaların ve sosyal yardımların refah etkilerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada sosyal politikaların refah etkileri teorik literatür ve ampirik çalışmalartemelinde incelenmiştir. Bunun yanında, Türkiye'de temel eğitim politikaları ve temel eğitimeyapılan yardımlarının refah ve yoksulluk üzerindeki etkisi sayısal olarak analiz edilmiştir.Bazı OECD ülkeleri ve OECD üyesi olmayan gelişmekte olan ülkelerde sosyal politikakapsamında temel sağlık, temel eğitim, sosyal güvenlik ve gıda yardım politikalarıincelenmiş ve seçilmiş bazı gelişmekte olan ülkelerdeki sosyal politika reformlarının refahetkisini ortaya koyan etki değerlendirme çalışmalarından örnekler sunulmuştur.Çalışmanın son bölümünde, Türkiye'de temel eğitime ilişkin uygulanan politikalar veyapılan yardımlar incelenmiştir. Özellikle 1997/1998 döneminde gerçekleşen Cumhuriyettarihinin en büyük reformlarından biri olan zorunlu kesintisiz sekiz yıllık temel eğitimegeçişin etkileri yansıma analizi (incidence analyses) ve okullaşma oranlarındaki değişmelerkullanılarak değerlendirilmiştir. Ayrıca hanehalkı reisinin eğitim düzeyi ve hanenin sosyodemografikkarakteristiklerinin bir fonksiyonu olarak hanehalkı gelirindeki değişmeyi (refahıtemsil eden vekil değişken) ortaya koyan ampirik bir model kurulmuş ve bu model 2003 yılıHanehalkı Bütçe Anketi verileri kullanılarak tahmin edilmiştir. Analiz sonuçları eğitim düzeyiile gelir arasındaki ilişkinin her eğitim düzeyi için güçlü ve istatistiksel olarak anlamlıolduğunu göstermiştir. Sonuçlara göre hanehalkı reisi eğitim düzeyi ortaokul olan haneleringeliri 100 kabul edildiğinde, hanehalkı reisinin sırasıyla okuma yazma bilmeyen, okumayazma bilen ama bir okul bitirmeyen, ilkokul, ortaokul, lise, meslek lisesi, meslek yüksekokulu, fakülte, master ve doktora derecesi sahibi olduğu durumda gelir endeksi sırasıyla 50,62, 78, 127, 137, 163, 219 ve 383 olarak hesaplanmıştır.Sonuçlar hanehalkı geliri ve hane reisinin eğitim düzeyi arasında pozitif ilişki olduğuyönündeki görüşleri ve bulguları (TUİK 2003 ve 2004 yoksulluk araştırması)desteklemektedir. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar, bireylerin eğitim düzeylerini iyileştirenpolitikaların onların refahını daha iyi duruma getireceğini göstermektedir.

In this study, the welfare effects of basic social policies are examined by reviewing thetheoretical literature and empirical studies. Besides these, the impact of basic educationpolicies and assistances on welfare improvement and poverty is quantitatively analyzed inTurkey.The social policies included basic health system, basic education, social security policiesand food stamp programs or food assistances are examined in different OECD countries andnon-OECD member developing countries by literature survey (where it is available). Theresult of the impact assessment studies or welfare impact of the reform of such policies inselected developing countries is reviewed as examples.In the final section of the study which is related Turkey, basic education policies andassistances are assessed. The basic eight years compulsory education is one of the importantreforms in history of Turkey Republic which has been in force since 1997/1998. In this study,the impact of this education reform is assessed using incidence analysis and changes inenrollment rate in higher secondary school and its impact on welfare. The relationship isbetween attained education levels and income is used as proxy for welfare or povertyalleviation. The empirical model is defined as household?s income is a function of sociodemographiccharacteristic of household and education level of household head then themodel is applied to ?2003 Household Budget Survey? data in Turkey.Empirical results indicate that the education level and income relation is very strong andstatistically significant for each education level. The household head with lower secondaryeducation is taken as a reference household and assumed their income equal 100, and then theincome of all other household group by household head education level is indexed. It is foundthat household head with lower (higher) education level has lower (higher) income thanreference household. The household head with illiterate, literate, primary school, highersecondary school, vocational school (higher secondary level), technical vocational school(two year university level), and faculty graduate and higher degree (master-PhD) householdhas income index as 50, 62, 78, 127, 137, 163, 219 and 383 respectively.These results are supporting the opinions and findings (such as TUIK 2003 and 2004poverty reports) about positive relationship between education level attained by person(household head) and per capita household income. Therefore, the policies which improve theeducation level of citizen will makes better off citizens? welfare.