Antalya ilinde domates üretim ve pazar analizi

Abstract

Yaş sebze sektörü bünyesinde çok geniş bir yelpazeye yayılan ürün çeşitleri bulundurmaktadır. Domates, ülkemizin hemen her bölgesinde yetişen, son yıllarda da üretimi özellikle sera şartlarında kesintisiz yaz-kış devam eden bir sebzedir. Yurtiçinde en çok tüketilen sebzelerin başında gelen domates, ihraç ettiğimiz taze sebzeler arasında da ilk kalemi oluşturmaktadır. Dünya domates üretiminde AB, Çin ve ABD'den sonra Türkiye dördüncü sırada yer almaktadır.Türkiye'nin yaş sebze üretim potansiyeli çok büyük olmasına rağmen bundan yeterince faydalanamamaktadır. Türkiye'nin toplam sebze üretim miktarı yıllara göre değişmekle birlikte % 36-40'ını ve son yıllarda toplam sebze ihracatının yaklaşık %50'sini domates oluşturmaktadır. Gıda sanayi içinde en fazla işlenen sebzelerin başında gelen domates, meyve ve sebze işleme sanayinde ve bu sanayinin tüm alt dallarında hammadde olarak kullanılmaktadır. Antalya, Türkiye domates üretiminde yaklaşık %17'lik oranla ilk sırada yer almaktadır.Türkiye'de yaş sebze pazarlamasına bakıldığında, toptancı hal sisteminin önemli bir etkisi olduğu görülmektedir.Domatesin pazarlanmasında dağıtım kanalının önemini ve ortaya çıkabilecek sorunları ortaya koymayı amaçlayan bu çalışmada, Türkiye'deki domates piyasasını önemli ölçüde yansıttığı düşünülen Antalya ve Kumluca'nın durumu örnek alınarak, domatesin pazarlama süreci ve toptancı hali pazarlama sistemi araştırılmıştır. Genel olarak, domates sektörünün üretim ve dış ticaret trendleri bulunmuş, arz haritasının oluşturulmuş, pazarlama marjı incelenmiş, fiyatlardaki mevsimsellik ve dalgalanmalar tespit edilmiş ve reel fiyat trendleri ile maliyet ve karlılıklar araştırılmıştır. Daha sonra, domates ürününün fiyat oluşumu, domates ürününün üreticiden nihai tüketiciye kadar olan pazarlama aşamalarındaki maliyetleri ve pazarlama marjları hesaplanarak yorumlanmış ve maliyetlerin düşürülmesi ve pazarlama hizmetlerinin daha iyi düzeye getirilmesi konularında önerilerde bulunulmuştur.

The fresh vegetable sector consists of wide variety products. Tomatoes are cultivated in all regions of our country and their production could be sustained in four seasons in greenhouses, recently. Besides the one of the main Turkish diet, tomatoes are also primary exported fresh fruits from Turkey. Turkey is also one of the biggest tomato producer in the world right after EU, China and USA.Although fresh vegetable production is very high in Turkey, its potential is not used sufficiently. Tomato production is 36 to 40% of total vegetable production and tomato exportation is 50% of total vegetable exportation in quantity, recently. Tomatoes are used as a raw material in fruit and vegetable manufacturing industry and their sub-sectors and also one of the most processed vegetables in food industry. Antalya has been at the first rank by having 17% of total tomato production in Turkey.When the fresh vegetable marketing is concerned, wholesale market system has a serious influence on this subject.In this study, aiming to examine the importance of distribution channels of tomato marketing and other potential problems, tomato marketing process and wholesale marketing system were researched with taking the situation of Antalya province and Kumluca as an example that represents well the tomato sector in Turkey. Generally, production and international trade trends in tomato sector are found, supply map and marketing margins are investigated, seasonality in prices are recognized and real price trend with the cost and profit are researched. The price margin tomatoes are calculated in each marketing stage from producer to consumer. Furthermore, it is recommended about the subjects of marketing margin reduction and improvement of the marketing services.