Kırsal kesim hane halkı finansal yapısı, tarımsal destekler ve tarım sektörü yatırımları etkileşimi: Türkiye için mikro data ile uygulama

Abstract

Bu çalışmada, tarım sektöründe çalışan kırsal kesim hane halklarının tarımsal yatırım kararlarını ve yatırım hacmini etkileyen faktörleri ortaya çıkarmak amacıyla ampirik bir analiz yapılmıştır. Analizde özellikle, kırsal kesime kamu ya da özel sektör tarafından sağlanan finansman kolaylıklarının ve kamu sektörünün tarım sektörüne verdiği destek ve sübvansiyonların ne derece etkili olduğu araştırılmıştır. Bu doğrultuda, Tarım Reformu Uygulama Projesi kapsamında 2004 yılında 5496 kırsal hane halkı bazında toplanmış demografik, sosyal ve ekonomik içerikli veritabanı kullanılarak hane halklarının gelirini ve finansal yapısını, refah seviyelerini ayrıca hanelerin sahip olduğu tarımsal yapının özelliklerini temsil edecek değişkenler oluşturulmuştur. Daha sonra bireysel yatırımların belirlenmesine yönelik teorik altyapı kullanılarak zaman kesiti verileriyle ekonometrik tahminler yapılmıştır. Çalışmada, tarım ve tarım dışı gelir seviyesinin, doğrudan gelir desteğinin ve mevcut girdi harcamalarının tarımsal yatırım yapma kararını etkilediği yönünde bulgular elde edilmiştir. Hane halklarının yaşadıkları bölge, hane halkı demografik özellikleri ve krediye erişim olanakları genişliğinin de yatırımlar üzerinde sınırlı derecede etkiye sahip olduğu gözlenmiştir.

In this study, an empirical analysis was carried out in order to find the factors that effect agricultural investment decisions and investment size of rural households working in agricultural sector. In the analysis, specifically the investment impacts of financial facilities provided to rural households by public or private sector and of agricultural support and subsidies provided by public sector was investigated. From this perspective, indicators were prepared to proxy the households? income, their financial stucture and the agricultural structure they have in the farm by using the database that covers the demographic, social and economic characteristics of 5496 rural households collected through the surveys in 2004 in the context of Agricultural Reform Implementation Project. Later, cross section econometric analyses were performed by basing on micro level investment decision theory. Both agricultural and non-agricultural income level, agricultural direct income support and current size of agricultural input expnditures were found to effect investment decision of the farmers. Furthermore, it is observed that the specifics of the geographical regions, demographic characteristics and availability of agricultural loan related facilities to rural households had limited impact on agricultural investment decisions.