Ortaöğretim öğretmenlerinin sosyal sorumluluk anlayış ve uygulamaları: Antalya örneği

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin, sosyal sorumluluk konusuna ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır.Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından, alanyazın taranarak ve öğretmen görüşlerine başvurularak hazırlanan bir soru kâğıdı kullanılmıştır. İki bölümden oluşan soru kâğıdının birinci bölümünde kimlik bilgilerine ilişkin maddelere yer verilmiştir. Beşli likert tipinde düzenlenen ikinci bölümde ise, ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin sosyal sorumluluk konusuna ilişkin görüşlerini önem ve uygulama düzeylerine göre ölçmeyi amaçlayan 33 madde yer almıştır. Veriler, Anadolu liseleri ve genel liselerde görev yapan toplam 560 öğretmenden elde edilmiştir.İstatistiksel analizler için SPSS İstatistik Paket Programı 13.0 kullanılmıştır. Veri toplama aracının yapı geçerliliği için açıklayıcı faktör analizi kullanılmış ve maddeler ?Model Olma?, ?Katkı ve Destek?, ?Saygı ve Sorumluluk? ve ?Sosyal Kişilik? olmak üzere adlandırılan dört boyutta toplanmıştır. Modelin güvenirliğini teyit etmek için ise LISREL programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde, frekans, yüzde, t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Post Hoc (Scheffe) testi teknikleri kullanılmıştır.Araştırmadan elde edilen sonuçlar aşağıda sunulmuştur:1. Öğretmenlerin sosyal sorumluluk alanının önemine ilişkin görüşleri, cinsiyet değişkeninde tüm boyutlarda; sivil toplum örgütlerine üyelik değişkeninde ?Model olma? ve ?Sosyal Kişilik? boyutlarında; yaş değişkeninde yalnızca ?Sosyal Kişilik? boyutunda ve kıdem değişkeninde ?Katkı ve Destek? ve Saygı ve Sorumluluk? boyutlarında anlamlı farklılık göstermiştir.2. Öğretmenlerin sosyal sorumluluk alanının öneme ilişkin görüşleri, görev yaptıkları okul türü, medeni durum eğitim durumu, çocuk sayısı, öğrenci velilerinin sosyoekonomik düzeyi ve branş değişkenlerine göre hiçbir boyutta anlamlı bir farklılık göstermemiştir.3. Öğretmenlerin sosyal sorumluluk alanının uygulanma düzeyine ilişkin görüşleri, cinsiyet değişkeninde, ?Katkı ve Destek? boyutunda; sivil toplum örgütlerine üyelik değişkeninde ?Sosyal Kişilik? boyutunda; yaş değişkeninde ?Katkı ve Destek? ve ?Saygı ve Sorumluluk? boyutlarında; öğretmenlerin sahip oldukları çocuk sayısı değişkeninde yalnızca ?Katkı ve Destek? boyutunda; eğitim düzeyi değişkeninde ?Model Olma? boyutunda; ve kıdem değişkeninde ?Model Olma?, ? Saygı ve Sorumluluk? ve ?Katkı ve Destek? boyutlarında anlamlı farklılık elde edilmiştir.4. Öğretmenlerin sosyal sorumluluk alanının uygulanmasına ilişkin görüşleri, görev yaptıkları okul türü, medeni durum, öğrenci velilerinin sosyoekonomik düzeyi ve branş değişkenlerine göre hiçbir boyutta anlamlı bir farklık göstermemiştir.5. Sosyal sorumluluk boyutlarının tümünde, önem düzeyinin uygulama düzeyinden istatistiksel açıdan daha yüksek olduğu gözlenmiştir.6. Öğretmenlerin görüşleri, sosyal sorumluluk boyutları önem derecesine göre karşılaştırıldığında, ?Model Olma ile Katkı ve Destek?, ?Model Olma ile Sosyal Kişilik?, ?Sosyal Kişilik ile Saygı ve Sorumluluk? ve ?Katkı ve Destek ile Saygı ve Sorumluluk? karşılaştırmaları arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur.7. Sosyal sorumluluk alanı boyutları, uygulama derecesine göre kendi aralarında karşılaştırıldığında, ?Model Olma ile Katkı ve Destek?, ?Model Olma ile Saygı ve Sorumluluk?, ?Model Olma ile Sosyal Kişilik?, ?Sosyal Kişilik ile Katkı ve Destek?, ?Sosyal Kişilik ile Saygı ve Sorumluluk? ve ?Katkı ve Destek ile Saygı ve Sorumluluk? olmak üzere tüm boyutlar arası eşleştirmelerde anlamlı farklılık göstermektedir.

The main purpose of this study is to find out what the secondary school teachers? views on social responsibility are.A questionnaire developed by the researcher, surveying the literature and asking teachers? opinions about social responsibility, was used as a data-collecting instrument. The first part of the paper was designed to collect data about teachers? identities. A five point Likert scale, consisting of 33 items, was used to ask the secondary school teachers? views on social responsibility in terms of importance and practice levels. The data was obtained from 560 teachers who worked in Anatolian or General High Schools in Antalya.SSPS 13.0 was used for statistical analyses and for the structural validity of the data-collecting instrument, explanatory factor analysis was applied. According to the results of this analysis, four dimensions were obtained: ?Modeling?, ?Contribution and Support?, ?Respect and Responsibility? and ?Social Identity?. Finally, LISREL was used to confirm the integrity of the model. Frequency, percentages, t-test, one-way variance analysis (ANOVA) and Post-Hoc (Scheffe) test techniques were used to analyze the data.The findings of the study are as follows:1. Teachers? views on social responsibility in terms of importance level showed a significant difference in all dimensions in terms of gender; in ?Modeling? and ?Social Identity? dimensions in terms of membership to a non-governmental organization; in ?Social Identity? dimension in terms of age; and in ?Contribution and Support? and ?Respect and Responsibility? dimensions in terms of seniority.2. Teachers? views on social responsibility in terms of importance level were not differentiated meaningfully in any dimensions in terms of school type, marital status, education background, the number of children they have, the socioeconomic status of the students? parents and their profession.3. Teachers? views on social responsibility in terms of practice level showed a significant difference in ?Contribution and Support? dimension in terms of gender; in ?Social Identity? dimension in terms of membership to a non-governmental organization; in ?Contribution and Support? and ?Respect and Responsibility? dimensions in terms of age; in ?Contribution and Support? dimension in terms of the number of children they have; in ?Modeling? in terms of education background; and in ?Modeling?, ?Respect and Responsibility? and ?Contribution and Support? dimensions in terms of seniority.4. Teachers? views on social responsibility in terms of practice level were not differentiated meaningfully in any dimensions in terms of school type, marital status the socioeconomic status of the students? parents and their profession.5. According to the teachers? views on social responsibility, the level of importance was higher than that of practice in all dimensions.6. When the social responsibility dimension were compared in terms importance level, the following pairs showed meaningful differences: ?Modeling and ?Contribution and Support?, ?Modeling and Social Identity?, ?Social Identity and Respect and Responsibility? and ?Contribution and Support and Respect and Responsibility?7. When the social responsibility dimension were compared in terms practice level, all the pairs showed meaningful differences: ?Modeling and ?Contribution and Support?, ?Modeling and Respect and Responsibility?, ?Modeling and Social Identity?, ?Social Identity and Contribution and Support?, ?Social Identity and Respect and Responsibility? and ?Contribution and Support and Respect and Responsibility?.