Türk gıda sanayinin uluslararası rekabet avantajının ?çift elmas? yaklaşımı ile analizi

Abstract

Bu çalışmada uluslararası yazında ?çift elmas? modeli olarak adlandırılan yöntem kullanılarak Türk gıda sanayinin mukayeseli rekabet gücü ölçülmüştür. Çalışmada öncelikle Türk gıda sanayi tanıtılmış ve rekabet ölçümü için kullanılan alternatif teoriler özetlenmiştir. Daha sonra çift elmas yöntemi tanıtılmış ve ampirik analiz yapılmıştır. Analizler Türkiye'nin de içinde bulunduğu altı ülke için 2005 yılı verileri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. ?Çift elmas? modeli rekabet gücünü yurtiçi ve uluslararası koşullara bağlı olarak açıklamakta, bu koşulları da faktör, talep, ilgili ve destekleyici endüstriler ve firma stratejisi ve yapısı bileşenlerine ayırmaktadır. Her bileşen ise en az iki göstergeden oluşmaktadır. Analizler, Türk gıda sanayinin hem yurtiçi hem de uluslararası koşullar bakımından incelenen ülkeler içinde en zayıf performansı sergilediğini ortaya koymaktadır. Tüm koşullar ve bileşenler dikkate alındığında Türk gıda sanayinin göreli olarak en zayıf olduğu bileşen hem yurtiçi hemde uluslararası ölçütte faktör koşulları olarak ortaya çıkmaktadır. Yine hem yurtiçi hemde uluslararası ölçütte diğer ülkelerle aradaki farkı göreli olarak en kolay ve hızlı kapatabileceği bileşenler ise firma stratejisi ve yapısı olarak dikkat çekmektedir. Türkiye'nin gıda sanayinde rekabet gücünü artırabilmesi için özellikle yurtiçi koşullara ve kurumsal düzenlemelere öncelik vermesi önerilmektedir.

This study measures the competitive power of Turkish food industry by using the ?double diamond? approach. Firstly, the study introduces the food industry in Turkey and summarizes the alternative theories that are used to measure competitive power. Later, empirical analyses are carried out by using the ?double diamond? method. In the analyses six countries, including Turkey, are covered and year 2005 data are used. In ?double diamond? approach both domestic and international conditions are utilized to measure the competitive power and each of these conditions is composed of four components namely factor markets, demand, supporting industries and firm strategy and structure. Each component covers at least two indicators. The analyses show that food industry in Turkey has the weakest competitive power among the other countries, with regard to both domestic and international conditions. Both in domestic and international markets factor market components seem to perform the poorest performance when all the components and indicators are considered. Again, both in domestic and international markets, Turkey performs relatively better in firm strategy and structure indicators however she is still behind the other countries. It seems that improvement both in domestic and international firm strategy and structure components may yield a relatively fast and easy development in overall competitiveness. The study suggests Turkey should give priority to domestic conditions and to institutional deregulations.