İS. III. - V. yüzyıllarda Pamphylia kentlerindeki toplumsal değişimler

Abstract

Roma İmparatorluğu'nun İS. III. yüzyılda idari, askeri ve sosyal düzensizliklere bağlı olarak ortaya çıkan ekonomik kriz yaşadığı kabul edilen bir gerçektir. Tezde bu çok boyutlu krizin Pamphylia bölgesini hangi alanlarda ve ne derecede etkilemiş olduğu incelenmiştir.Diocletinus'un imparator olmasıyla birlikte (İS. 284-305) idari ve askeri bir takım değişiklikler yapılmıştır. Devlet yönetiminin merkezi sistem yapılması ve imparatorların vergi yüklerini arttırması, kentlerdeki soylu sınıfın kendilerini resmi görevlerden çekmesine, yani euergesia sisteminin çökmesine neden olmuştur. Bu da kent idaresinde bazı değişimlere yol açmıştır. Kentler artık comes olarak adlandırılan atlı sınıfa mensup bir vali tarafından yönetilmeye başlanmıştır. Ayrıca Hıristiyanlığın kabul edilmesiyle birlikte kentlerde piskopos'luk merkezleri kurulmuş ve kilise organizasyonu düzenlenmiştir. Pagan inancı İS. IV. yüzyıldan itibaren yerini Hıristiyan inancına bırakmış, tapınaklar ağırlıklı olarak kiliselere ya da az oranda sinagog yapılarına dönüştürülmüştür. Hıristiyanlar ve paganlar arasında yaşanan gerginlikler toplumu ciddi şekilde etkilemiştir. İS.V. ve VI. yüzyılda, değişen euergesia sistemininin bir sonucu olarak kentlerde merkezi yönetim tarafından euergesia yapması için atanan ?pater tes poleos? (kentin babası) denilen yeni bir memuriyet ortaya çıkmıştır. Kentlerdeki imar faaliyetlerinden ya kentin valisi ya da kent babaları sorumlu olmuştur.Tezde yukarıda değinilen bu değişim ve gelişmeler epigrafik belgeler, edebi metinler, numismatik belgeler ve arkeolojik veriler aracılığıyla tespit edilmeye ve tarihi çerçevede açıklanmaya çalışılmıştır.Bu teze Yüksek Lisans Tez Projesi kapsamında destek veren Akdeniz Ünversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi'ne (BAP) çok teşekkür ederim. Ayrıca tez yazım sürecinde her zaman yardımcı olan değerli hocalarıma da teşekkürü borç bilirim.Roma İmparatorluğu'nun İS. III. yüzyılda idari, askeri ve sosyal düzensizliklere bağlı olarak ortaya çıkan ekonomik kriz yaşadığı kabul edilen bir gerçektir. Tezde bu çok boyutlu krizin Pamphylia bölgesini hangi alanlarda ve ne derecede etkilemiş olduğu incelenmiştir.İS. III. yüzyılda kentlerin yaşadığı savaş ortamı ve dış saldırılar Pamphylia'yı da etkilemiştir. Bu dönemde Pamphylia, Got saldırıları ve özellikle Isauria haydutlarının saldırılarına maruz kalmıştır. Bu saldırılar diğer Küçük Asya kentlerine nazaran Pamphylia kentlerini çok fazla etkilemediği görülmektedir. Tezde bu çok boyutlu krizin Pamphylia'yı nasıl ve ne derece etkilediği ve hangi sonuçları ortaya çıkardığı incelenmiştir.İS. III. yüzyılda kentlerin yaşadığı savaş ortamı ve dış saldırılar Pamphylia'yı da etkilemiştir. Bu dönemde Pamphylia, Got saldırıları ve özellikle Isauria haydutlarının saldırılarına maruz kalmıştır. Bu saldırılar diğer Küçük Asya kentlerine nazaran Pamphylia kentlerini çok fazla etkilemediği görülmektedir. Tezde bu çok boyutlu krizin Pamphylia'yı nasıl ve ne derece etkilediği ve hangi sonuçları ortaya çıkardığı incelenmiştir.Roma İmparatorluğu'nun İS. III. yüzyılda idari, askeri ve sosyal düzensizliklere bağlı olarak ortaya çıkan ekonomik kriz yaşadığı kabul edilen bir gerçektir. Tezde bu çok boyutlu krizin Pamphylia bölgesini hangi alanlarda ve ne derecede etkilemiş olduğu incelenmiştir.İS. III. yüzyılda kentlerin yaşadığı savaş ortamı ve dış saldırılar Pamphylia'yı da etkilemiştir. Bu dönemde Pamphylia, Got saldırıları ve özellikle Isauria haydutlarının saldırılarına maruz kalmıştır. Bu saldırılar diğer Küçük Asya kentlerine nazaran Pamphylia kentlerini çok fazla etkilemediği görülmektedir. Tezde bu çok boyutlu krizin Pamphylia'yı nasıl ve ne derece etkilediği ve hangi sonuçları ortaya çıkardığı incelenmiştir.

In the third century A. D. the Roman Empire experienced economic crisis associated with the Roman Empire?s administrative, military and social disorganisation. This is the accepted reality. Multi-dimensional crisis affected the Pamphylia region, the area and the extent of which are examined in this thesis.When Diocletianus became Emperor (284-305) administrative and military changes were made.State government became a centralised system the emperor?s tax was increased so that the noble class resigned from their duty in brief this situation caused the euergesia system. Also this matter caused changes to the city administration. Cities were called `comes? that were managed by a governor. With the acceptance of Christianity the episcopacy was established as was the church organization.From the 4th century, Pagan belief was replaced by Christian belief. Temples were transformed into churchs and synagogs. Tension between Christians and Pagans seriously affected society. In urban areas, the governor of cities or `pater tes poleos? were responsible for development activities.The above mentioned changes and developments were determined through the use of epigraphic documents, literary texts, numismatic documents and archalogical excavation reports this thesis attempts to provide an explanation within the historical context.The war enviroment and external attacks affected the urban population in Pamphylia in the third century A.D. During this century, Pamphylia was exposed to the attacks of the Goths, especially Isaurian brigandage. But these attacks didn?t affect Pamphylia cities as much as elsewhere in Asia minor. In this thesis, how the economics crisis affected Pamphylia and to what extent is examined.In the third century A. D. the Roman Empire experienced economic crisis associated with the Roman Empire?s administrative, military and social disorganisation. This is the accepted reality. Multi-dimensional crisis affected the Pamphylia region, the area and the extent of which are examined in this thesis.The war enviroment and external attacks affected the urban population in Pamphylia in the third century A.D. During this century, Pamphylia was exposed to the attacks of the Goths, especially Isaurian brigandage. But these attacks didn?t affect Pamphylia cities as much as elsewhere in Asia minor. In this thesis, how the economics crisis affected Pamphylia and to what extent is examined.